Leczenie wysokiego cholesterolu w cukrzycy zależy od profilu lipidowego

Leczenie wysokiego cholesterolu w cukrzycy

Leczenie wysokiego cholesterolu w cukrzycy zależy od profilu lipidowego
Lekarz zdecyduje o doborze leków na podstawie profilu lipidowego i innych chorób

Wysoki cholesterol czy też dyslipidemia może być leczony poprzez zmianę stylu życia oraz poprzez leki doustne. Zmiana stylu życia pomaga również wyrównać glikemię oraz obniżyć ciśnienie krwi, co jest niezwykle istotnie w leczeniu cukrzycy.

Leki doustne stosowane są gdy zmiany stylu życia nie przynoszą skutków lub gdy profil lipidowy zagraża zdrowiu i życiu. Należy pamiętać jednak, ze jak wszystkie leki, mają one skutki niepożądane.

Przeczytaj co to jest wysoki cholesterol

Postępowanie niefarmakologiczne, czyli zmiana trybu życia

Zmiany stylu życia są nieodłącznym elementem leczenia zaburzeń lipidowych, choć wprowadzenie ich w codzienne życie może wymagać czasu i cierpliwości. Dodatkową motywacją do ich przestrzegania powinien być fakt, iż prócz nieprawidłowych wartości lipidów pomogą nam poprawić wyrównanie cukrzycy, nadciśnienia tętniczego oraz wpłynąć na utratę „zbędnych kilogramów”.

Zaletą zaleceń niefarmakologicznych jest brak działań niepożądanych, które mogą wystąpić w przebiegu farmakoterapii.

Zmiany stylu życia obejmujące niefarmakologiczne leczenie dyslipidemii to:

W zależności od obserwowanych nieprawidłowości w profilu lipidowym, najistotniejsze działania niefarmakologiczne obejmują:

  • w przypadku podwyższonego stężenia LDL i cholesterolu całkowitego: zmniejszenie spożycia produktów przetworzonych i tłuszczów trans oraz stosowanie diety bogatej w fitosterole.

Fitosterole to rodzaj substancji wytwarzanej przez rośliny, które obniżają stężenie „złego” cholesterolu we krwi oraz zapobiegają rozwojowi zmian miażdżycowych. Fitosterole są obecne w orzechach, brokułach, kalafiorze czy brukselce.

  • przypadku podwyższonego stężenia triglicerydów: redukcja nadmiernej masy ciała, zmniejszenie spożycia alkoholu oraz cukrów prostych
  • w przypadku obniżonego stężenia HDL: zwiększenie regularnej aktywności fizycznej oraz zmniejszenie spożycia tłuszczów trans

Pamiętajmy, że dobre wyrównanie naszej cukrzycy ma znaczny wpływ na parametry gospodarki lipidowej.

Farmakoterapia zaburzeń lipidowych

Jeśli stwierdzono u Ciebie nieprawidłowy profil lipidowy, lekarz może stosować terapię lekową. Typowe leki stosowane w leczeniu zaburzeń lipidowych to:

  • statyny
  • fibraty
  • żywice jonowymienne
  • ezetymib

Wybór leku w przypadku dyslipidemii zależy od stwierdzonych w nieprawidłowości w lipidogramie, obecności ewentualnych przeciwwskazań oraz indywidualnej tolerancji leku. W przypadku każdego leku o zasadności jego stosowania powinien decydować stosunek spodziewanych korzyści do ewentualnego ryzyka działań niepożądanych.

Statyny

Statyny to grupa leków, które zmniejszają wytwarzanie cholesterolu w wątrobie oraz dodatkowo stymulują wychwytywanie cholesterolu LDL przez komórki wątrobowe, co jest równoznaczne ze zmniejszeniem jego stężenia we krwi.

Głównym wskazaniem do zastosowania statyn jest podwyższone stężenie cholesterolu LDL. W zależności od rodzaju statyny i zastosowanej dawki można uzyskać zmniejszenie poziomu LDL o 27-55%. Statyny wpływają także na umiarkowane obniżenie stężenia triglicerydów oraz zwiększenie stężenia cholesterolu HDL.

Prócz korzystnego wpływu na parametry lipidowe, ta grupa leków wykazuje dodatkowo tzw. efekt plejotropowy, co oznacza że ich stosowanie wiąże się wielokierunkowymi korzyściami zdrowotnymi – w tym przypadku jest to korzystny wpływ na funkcję wewnętrznej warstwy naczyń krwionośnych oraz działanie przeciwzapalne, przeciwzakrzepowe i stabilizujące blaszkę miażdżycową.

Skutki uboczne statyn

Statyny powszechnie uważane są za leki bezpieczne, jednak jak w przypadku każdej terapii możliwe jest wystąpienie działań niepożądanych. Do najczęściej opisywanych należą objawy ze strony mięśni oraz wątroby.

Pierwsze z wymienionych to najczęściej bóle mięśniowe, które dotyczą 5-10% stosujących statynę. Bardzo rzadko dochodzi do uszkodzenia mięśni. U 0.5-2% stosujących statynę obserwuje się podwyższoną aktywność enzymów wątrobowych, ale są to bardzo rzadkie przypadki.

Statyny a cukrzyca

Od kilku lat w literaturze medycznej pojawiają się doniesienia na temat zwiększonego ryzyka rozwoju cukrzycy wśród osób stosujących statynę. Choć faktem jest, że leki z tej grupy mogą wpływać na pogorszenie metabolizmu glukozy, istnieją korzyści z ich stosowania.

Badania naukowe pokazują, że terapia statynami wiąże się z niewielkim zwiększeniem ryzyka zachorowania na cukrzycę typu 2. Jednocześnie statyny pozwalają obniżyć ryzyko wystąpienia zawału serca i udaru niedokrwiennego mózgu o 24 %, (źródło: Blood-Pressure and Cholesterol Lowering in Persons without Cardiovascular Disease).

U chorych na cukrzycę typu 2 stosowanie statyn może wiązać się z pogorszeniem kontroli poziomu cukru we krwi, dlatego gdy należysz do tej grupy wskazane jest częstsze dokonywanie pomiarów glikemii.

Nieznany jest jak dotąd wpływ statyn na powikłania cukrzycowe.

Przykłady preparatów statyn dostępnych w Polsce:

  • atorwastatyna ( Apo-atorva, Atoris, Tulip);
  • fluwastatyna (Lescol);
  • lowastatyna (Liprox, Lovasterol, Lovastin);
  • rosuwastatyna ( Roswera, Suvardio, Zahron);
  • simvastatyna(Apo-simva, Zocor, Simvacard)

Ezetymib

Ezetymib jest lekiem który działa w jelitach i hamuje wchłanianie cholesterolu, który pochodzi z żółci i pokarmu. Jest to lek, który może być stosowany w skojarzeniu ze statyną w celu poprawy efektów leczenia lub w przypadku, gdy statyny są przeciwwskazane/źle tolerowane.

Ezetymib i cukrzyca

Ezetymib poprawia wrażliwość tkanek na insulinę (czyli zmniejsza insulinooporność), co może poprawić kontrolę cukrzycy, ale może też przyczynić się do występowania niedocukrzeń. Jeśli więc lekarz przepisał Ci Exetymib, często kontroluj poziom cukru we krwi. Dotyczy to wszystkich typów cukrzycy.

Działania niepożądane

Możliwe działania niepożądane obejmują bóle głowy, ból brzucha, biegunkę.

W Polsce ezetymib dostępny jest pod nazwa handlową Ezetrol.

Żywice jonowymienne

Leki wiążące kwasy żółciowe – zwane także żywicami jonowymiennymi – to substancje które wiążą obecne w jelicie kwasy żółciowe i w ten sposób zapobiegają ich wchłanianiu do krwi.

Przedstawiciel tej grupy leków dostępny obecnie w Polsce – kolesewelam, może być stosowany indywidualnie lub w terapii skojarzonej ze statynami.

Żywice jonowymienne i cukrzyca

Wykazano, że lek ten efektywnie obniża stężenie „złego” cholesterolu w surowicy, ale też glukozy i hemoglobiny glikowanej.

Skutki uboczne żywic jonowymiennych

Możliwe działania niepożądane obejmują dolegliwości ze strony przewodu pokarmowego (bóle brzucha, wzdęcia, zaparcia lub biegunki), ból głowy, zwiększenie stężenia trójglicerydów we krwi.

W Polsce kolesewelam dostępny jest pod nazwa handlową Cholestagel.

Fibraty

Fibraty to grupa leków, które poprzez oddziaływanie na aktywność określonych genów, regulują metabolizm lipoprotein. Ich działanie obejmuje między innymi nasilenie rozkładu trójglicerydów i zmniejszenie ich stężenia w osoczu, zmniejszenie wytwarzania trójglicerydów w wątrobie oraz zwiększenie syntezy cholesterolu HDL.

Wskazania do zastosowania fibratów obejmują:

  • zwiększone stężenie triglicerydów przy prawidłowych wartościach LDL
  • podwyższone wartości LDL i poziom trójglicerydów > 500 mg/dl.

Fibraty i cukrzyca

Fibraty mają korzystny wpływ na zmniejszenie zjawiska insulinooporności oraz zmniejszają ryzyko wystąpienia zawału serca, udaru mózgu, albuminurii i retinopatii . U chorych na cukrzycę typu 2 stosowanie fenofibratu zmniejsza ryzyko amputacji stopy.

Skutki uboczne fibratów

Do działań niepożądanych fibratów należą wzrost aktywności enzymu aminotransferazy alaninowej (AlAT) w surowicy krwi -może świadczyć m.in. o uszkodzeniu komórek wątroby), uszkodzenie mięśni objawiające się np. bólem mięśni, bóle brzucha, biegunka, wzdęcia.

Przykłady preparatów fibratów dostępnych w Polsce:

  • ciprofibrat ( Lipanor)
  • fenofibrat (Apo-Feno 100, Fenoratio 100, Lipanthyl 100)

Autor: lek. Magdalena Mroczek

Dodaj komentarz

Twój adres e-mail nie zostanie opublikowany.