Insulina analogowa została stworzona ponad 10 lat temu. Są to zmienione metodami inżynierii genetycznej preparaty insuliny ludzkiej. Wprowadzone modyfikacje zmieniają szybkość i czas działania – co ułatwia prowadzenie insulinoterapii w sposób bardziej zbliżony do fizjologicznego wydzielania insuliny. Dzięki temu analogi insuliny ludzkiej są lepsze w kontroli cukrzycy w porównaniu z insuliną ludzką.
‘Analog’ oznacza podobny, więc analogi insuliny ludzkiej to insuliny podobne do insuliny ludzkiej.
Rodzaje insulin analogowych
Preparaty insuliny analogowej dostępne w Polsce można podzielić na dwa rodzaje, które różnią się przede wszystkim szybkością oraz czasem działania – analogi szybko działające (bolusowe, doposiłkowe) oraz analogi długo działające (insuliny bazowe).
- Więcej na temat: rodzaje insuliny
Analogi szybko działające
Nazwa międzynarodowa | Preparaty handlowe | Typ działania | Czas działania (początek-koniec) | Stopień odpłatności | Przybliżony koszt za 1 opakowanie (5 wkładów po 3 ml) |
Insulina aspart | NovoRapid Penfill | analog szybko działający | 10min-5h | Ryczałt | 42 zł |
Insulina Glulizynowa | Apidra,Apidra SoloStar | analog szybko działający | 10min-5h | Ryczałt | 33 zł |
Insulina Lispro | Humalog | analog szybko działający | 15 min-5h | Ryczałt | 40 zł |
Analogi szybko działające są stosowane do posiłku, ponieważ ich rola polega na obniżeniu poziomu cukru, wzrastającego po posiłku. Istnieją różne modele insulinoterapii, jednak najczęściej tego rodzaju insuliny stosowane są 3 razy dziennie, do głównych posiłków.
* Ceny mogą nieznacznie różnić się pomiędzy aptekami Szczyt działania analogów szybkodziałających
Profil działania insulin krótko działających insulin analogowych
Insuliny krótko działające analogowe rozpoczynają swoją aktywność już 10 minut po zastrzyku, a swój szczyt aktywności uzyskują po 2h od podania. Dzięki temu dają większą elastyczność spożywania posiłków oraz umożliwiają podawanie korekt między posiłkami.
Warto jednak pamiętać, że działają one w organizmie do 5 h od podania, więc należy uważać ze zbyt szybkimi korektami, gdyż ilość insuliny w organizmie może się skumulować i może dojść do hipoglikemii.
Analogi długo działające
Są stosowane zwykle w 1 lub 2 wstrzyknięciach na dobę i zapewniają zapotrzebowanie organizmu na insulinę między posiłkami. Glargina oraz degludec są insulinami bezszczytowymi – oznacza to, że po ich wstrzyknięciu insulina wchłania się stopniowo, a jej stężenie podstawowe we krwi utrzymuje się na tym samym poziomie przez całą dobę.
Nazwa międzynarodowa | Preparaty handlowe | Typ działania | Czas działania (początek-koniec) | Stopień odpłatności | Przybliżony koszt za 1 opakowanie (5 wkładów po 3 ml) |
Glargina | LantusLantus SoloStarAbasaglar | Analog insuliny długo działający | 90min-24 h | 100% 30% 100% 30%100% 30% | 240 zł 116 zł 240 zł 116 zł357 zł 107 zł |
Detemir | Levemir | Analog insuliny długo działający | 90 min – <24 | 100% 30% | 247 zł 122 zł |
Degludec | Tresiba FlexTouch Tresiba Penfill | Analog insuliny długo działający | >48 h | 100%100% | 658 zł658 zł |
* Ceny mogą nieznacznie różnić się pomiędzy aptekami
Wszystkie analogi długo działające (z wyjątkiem insuliny Degludec) są obecnie dostępne za 30% odpłatnością w następujących wskazaniach:
- cukrzyca typu 1 u dorosłych, młodzieży oraz dzieci od 2 lat;
- cukrzyca typu 2 u pacjentów leczonych insuliną NPH od co najmniej 6 miesięcy i z wartościami hemoglobiny glikowanej (HbA1C) co najmniej 8%;
- cukrzyca typu 2 u pacjentów leczonych insuliną NPH od co najmniej 6 miesięcy i z udokumentowanymi nawracającymi epizodami ciężkiej lub nocnej hipoglikemii;
- cukrzyca o znanej przyczynie.
Mieszanki insulin analogowych
Mieszanki analogowe to preparaty zawierające w swym składzie szybko działający analog insuliny oraz zawiesinę protaminową tego analogu, która powoduje wydłużenie czasu działania tego analogu.
Zwykle stosuje się je w 2 wstrzyknięciach. Tego rodzaju rozwiązanie jest stosowane częściej u w przypadku osób starszych, mniej sprawnych lub takich, które nie chcą wykonywać więcej niż 2 wstrzyknięć na dobę. Mimo, iż metoda jest wygodniejsza, nie pozwala na optymalne wyrównanie cukrzycy.
Nazwa | Preparaty handlowe | Typ działania | Stopień odpłatności | Przybliżony koszt za 1 opakowanie (5 wkładów po 3 ml) |
Insulina lispro + zawiesina protaminowa insuliny lispro | Humalog Mix 25 Humalog Mix 50 | Mieszanka analogowa | Ryczałt Ryczałt | 40 zł 40 zł |
Insulina aspart + zawiesina protaminowa insuliny aspart | NovoMix 30 PenfillNovoMix 50 Penfill | Mieszanka analogowa | RyczałtRyczałt | 43 zł43 zł |
Co oznaczają liczby przy nazwie mieszanek analogowych?
Liczba oznacza procentową zawartość analogu szybko działającego w mieszance.
Przykładowo Humalog Mix zawiera 25% analogu szybko działającego oraz 75% zawiesiny protaminowej tego analogu. Natomiast Humalog Mix 50 zawiera 50% analogu szybko działającego oraz 50 % zawiesiny protaminowej tego analogu.
Insuliny analogowe – wady i zalety
Insuliny abanalogowe mają sporo zalet, dlatego też – o ile nas stać – są najlepsza forma kontroli cukrzycy zwłaszcza typu 1.
Zalety insulin analogowych
Insuliny analogowe w zestawieniu z insulinami ludzkimi mają kilka zalet, do których należą przede wszystkim:
- analogi szybkodziałające mogą być stosowane tuż przed posiłkiem lub w trakcie jego trwania – dzięki temu jeśli wybierzemy ten rodzaj insuliny nie musimy martwić się o wcześniejsze zaplanowanie godzin posiłków;
- ponieważ analogi szybko działające działają krócej niż insuliny ludzkie krótko działające, nie musimy zjadać aż 6 posiłków aby zapobiec niedocukrzeniu – wystarczą 3;
- rzadziej wywołują niedocukrzenia.
- insuliny analogowe wiążą się z mniejszym ryzykiem wystąpienia lipohipertrofii poinsulinowej;
- insuliny szybko działające pozwalają na osiągnięcie korzystniejszych wartości glikemii poposiłkowej oraz hemoglobiny glikowanej.
- lepsza jakość życia u cukrzyków stosujących insuliny analogowe potwierdzona w badaniach naukowych.
- w odniesieniu do insulin bazalnych – analogi długo działające powodują mniejszy przyrost masy ciała niż insuliny ludzkie o pośrednim czasie działania.
Wady insulin analogowych
Pośród licznych zalet stosowania insulin analogowych, wadą jest ich cena.
W przypadku insulin stosowanych do posiłku, opakowanie (5 wkładów po 3 ml) insuliny ludzkiej to koszt 4-10 zł, natomiast szybkodziałający analog kosztuje około 33-42 zł.
W przypadku insulin bazalnych, naśladujących podstawowe wydzielanie insuliny pomiędzy posiłkami, koszt takiego samego opakowania wynosi 4-9 zł dla insuliny ludzkiej oraz 73 zł (glargina), 79 zł (detemir), 657 zł (degludec) – dla analogów.
Opracowanie: lek. Grzegorz Sławiński