Do tej pory, lekiem pierwszego rzutu w farmakologicznym leczeniu cukrzycy była metformina (Metformax, Siofor, Glucophage itp). Jej przeciwcukrzycowe działanie polega głównie na poprawie tolerancji glukozy, polepszeniu wrażliwości insulinowej i hamowaniu wytwarzania tego cukru w wątrobie. Nowe leki, opracowywane przez badaczy z University of Adelaide mają oddziaływać na poziomie molekularnym, czyli etapie pojedynczej komórki w ciele człowieka. W jaki sposób nowej generacji leki będą mogły pomóc milionom cukrzyków na całym świecie, dla których dotychczasowa terapia farmakologiczna jest niewystarczająca i średnio skuteczna?
- Dowiedz się więcej: co to jet metformina?
Australijscy naukowcy na tropie
Badacze z University of Adelaide nie ustają w próbach znalezienia innowacyjnego i efektywnego sposobu leczenia cukrzycy typu 2. Planują, by nowej generacji leki miały nie tylko mniej skutków ubocznych, co dotychczas stosowane środki, ale i pośrednio umożliwiały ograniczenie częstotliwości iniekcji insuliny. Przewodniczący zespołu badaczy, dr John Bruning twierdzi, iż przeprowadzone do tej pory testy dały odpowiedź jak zmodyfikować leki nowej generacji tak, by były bardziej efektywne i bezpieczniejsze, niż stosowane aktualnie środki przeciwcukrzycowe.
Jak dotąd, na łamach Journal of Medicinal Chemistry oraz BBA-General Subjects, opublikowane zostały dwa badania opisujące mechanizmy działania nowej generacji leków, które w przyszłości mogłyby być dostępne w terapii cukrzycy.
Receptor PPARgamma i rego rola w kontroli glikemii
Współpraca australijskich badaczy z naukowcami z The Scripps Research Institute, Florida zaowocowała wprowadzeniem planów w rzeczywiste działania. W fazę testów wprowadzony został typ leku oddziałujący na obecny w tkance tłuszczowej receptor PPARgamma, całkowicie lub częściowo go aktywując.
To z kolei prowadzi do zwiększania wrażliwości insulinowej i w efekcie – obniżenia poziomu glukozy we krwi. Na podstawie tego mechanizmu opracowano czternaście różnych „wersji” leku nazwanego później INT131, którego zadaniem jest częściowa aktywacja wspomnianego receptora. Taka – niepełna – stymulacja PPARgamma okazała się bardziej efektywna i pozbawiona tylu skutków ubocznych, co jego całkowite aktywowanie.
Przeprowadzone testy wskazały również, które regiony leku są szczególnie ważne w mobilizowaniu receptora PPARgamma i jego selektywnej aktywacji. INT131 przechodzi aktualnie fazę badań klinicznych w Stanach Zjednoczonych, co wskazuje, iż ma szanse być wykorzystywany na szerszą skalę w przyszłości.
Rivoglitazone – tajemnicza substancja
Wykorzystanie mechanizmu aktywacji receptora PPARgamma to nie jedyna właściwość, jaką badacze chcą wykorzystać w produkcji nowej generacji leków przeciwcukrzycowych. Według badaczy z Flinders University School of Medicine, ważną rolę w tym aspekcie może odgrywać również rivoglitazone – substancja, która ma zdolność wiązania się z receptorem PPARgamma, w ten sposób wpływając na regulację glikemii.
Mimo, że rivoglitazone aktywuje miejsce docelowe w sposób całkowity, nie ma tylu negatywnych skutków co inne substancje wykazujące podobny mechanizm oddziaływania. Dzięki wykorzystaniu metody krystalografii rentgenowskiej badacze mogli również dokonać analizy strukturalnej białek i określić dokładnie, w jaki sposób rivoglitazone wiąże się z PPARgamma. Przewodniczący badaczy z Flinders University, dr Rajapaksha twierdzi, że poznanie oddziaływań między tym składnikiem, a receptorem jest kluczowe dla powstania nowych, bardziej efektywnych i bezpiecznych leków przeciwcukrzycowych.
Lepsza metformina
Jeśli nowoczesne leki przeciwcukrzycowe przeszłyby pozytywnie wszystkie etapy badań klinicznych i zostały wprowadzone do obrotu, mogłby by się okazać lepszą alternatywą dla stosowanej do tej pory metforminy. Działają one bowiem na poziomie molekularnym, czyli komórkowym, nie zaś ingerując w złożony metabolizm glukozy w ciele. Miałyby również mniej skutków ubocznych, co metformina, która z pewnością straciłaby tytuł najlepszej i najczęściej stosowanej w terapii cukrzycy substancji.
Zanim jednak to się stanie, leki przeciwcukrzycowe nowej generacji muszą pozytywnie przejść wszystkie fazy badań oraz potwierdzić jednoznacznie swoją skuteczność i bezpieczeństwo stosowania.
Nauka ciągle idzie do przodu, a wraz z nią powstają innowacyjne leki i technologie. Nowej generacji środki przeciwcukrzycowe mogą okazać się pomocne w terapii cukrzycy, jednak pamiętajmy, że to zbilansowana dieta i aktywność fizyczna jest podstawowym i najważniejszym czynnikiem warunkującym utrzymanie prawidłowej glikemii.
