Spośród wszystkich chorób ogólnoustrojowych, największy wpływ na zapalenia dziąseł i przyzębia, ma cukrzyca. Panuje powszechny pogląd, że wśród najczęstszych powikłań cukrzycy, zapalenie przyzębia – czyli popularna „paradontoza”, zajmuje 6 miejsce. I dotyczy to cukrzycy typu 1 jak i cukrzycy typu 2, oraz innych typów cukrzycy.
Dziąsła są jednym z elementów, dzięki którym nasze zęby są stabilnie utrzymywane w jamie ustnej.
Dziąsła wraz z zespołem struktur mocujących ząb w kości, wchodzą w skład przyzębia. Tkanki przyzębia są połączone z całym organizmem za pomocą licznych naczyń krwionośnych. Dlatego też stan naszych dziąseł ma istotny wpływ na kondycję całego organizmu, o czym warto pamiętać dbając o prawidłową higienę jamy ustnej.
Co to jest „paradontoza”?
„Paradontoza” to potoczne określenie wszystkich chorób tkanek utrzymujących ząb w zębodole. Warto zwrócić uwagę, że to pojęcie nieprecyzyjne, obejmujące tak naprawdę kilka odrębnych jednostek chorobowych. Jest to „choroba podstępna”, która prowadzi do wielu przykrych dolegliwości, a w konsekwencji – nawet do utraty zębów.
Zaczyna się niewinnie – od krwawienia dziąseł, zmiany ich kształtu, koloru. Może temu towarzyszyć również obrzęk. Kieszonki dziąsłowe wokół zębów pogłębiają się, co w znacznym stopniu utrudnia, a niekiedy uniemożliwia właściwą higienę jamy ustnej. Oba te czynniki, jak również gromadzący się na zębach kamień, stanowią idealne warunki do rozwoju bakterii chorobotwórczych, z których najgroźniejsze są bakterie beztlenowe.
Towarzyszący bakteriom stan zapalny, przyczynia się do stopniowego niszczenia wszystkich struktur okołozębowych. Ząb stopniowo traci oparcie w kości. Poziom dziąsła obniża się, a ząb staje się ruchomy. Często pojawia się nieprzyjemny zapach, a czasami wysięk ropny.
Choroby dziąseł i paradontoza w przebiegu cukrzycy
Zaburzenia metaboliczne spowodowane nieprawidłowościami w produkcji insuliny, przyczyniają się do zaburzeń w strukturze naczyń i systemu odpornościowego. Typ cukrzycy nie ma wpływu na stopień uszkodzenia tkanek przyzębia. Jednak nasilenie objawów, uzależnione jest od czasu trwania choroby, dlatego u osób z cukrzycą typu 1, uszkodzenia są większe.
Chorobom przyzębia u osób chorych na cukrzycę, sprzyja zmniejszona odpowiedź układu odpornościowego. Najnowsze badania wykazały, że stan zapalny dziąseł, może w istotny sposób wypływać na poziom glukozy i hemoglobiny glikowanej (tak jak niewyrównana cukrzyca – może powodować choroby dziąseł).
Tak więc jeśli odnotowujesz wyższy poziom cukru niż powinieneś, warto pójść do dentysty.
Pamiętajmy też że lekarz dentysta może być pierwszą osobą, która zwróci uwagę na problem i pokieruje nas do odpowiedniego specjalisty na badania diagnostyczne na obecność cukrzycy.
Wpływ chorób przyzębia na przebieg i wyrównanie cukrzycy
Bakterie obecne w jamie ustnej, przedostają się do krwi poprzez bardzo bogatą sieć naczyń krwionośnych. Wzrost ilości bakterii we krwi, powoduje zmniejszone pobieranie glukozy przez mięśnie oraz rozwija się ogólna odporność komórek organizmu na insulinę. Spowodowane jest to zwiększeniem ilości czynników prozapalnych we krwi. To z kolei, uniemożliwia zmniejszenie dawki leków wyrównujących poziom insuliny we krwi.
Badania przeprowadzone przez naukowców w USA (3) dowiodły, że u osób z zapaleniem przyzębia i chorobami dziąseł, znacznie częściej dochodziło do rozwoju cukrzycy typu 2. Z kolei z badań naukowców francuskich (2) wynika, że leczenie chorób przyzębia, pomaga wzmocnić kontrolę hemoglobiny glikowanej.
Leczenie „paradontozy” u chorych na cukrzycę (zwłaszcza na cukrzycę tylu II), powoduje złagodzenie przebiegu choroby i pozwala łatwiej osiągnąć prawidłowe stężenie HbA1c we krwi.
Kiedy do dentysty?
Okolice głowy z szyją oraz jama ustna, są jednymi z najlepiej unaczynionych i unerwionych okolic naszego ciała. Nie bagatelizujmy wczesnych objawów. Krwawienie z dziąseł świadczy o stanie zapalnym. Należy wówczas przemyśleć zmianę szczoteczki na bardziej miękką.
Polecane pasty, które złagodzą lekki stan zapalny, to Parodontax, Lacalut, Meridol. Dla osób z głębokimi kieszonkami dziąsłowymi zalecane są również płukanki zawierające chlorheksydynę (np. Eludril). Pamiętajmy jednak, że preparatów zawierających chlorheksydynę, nie należy stosować dłużej niż 2 tygodnie, gdyż mogą one powodować przebarwienia zębów.
Warto udać się do dentysty, nawet jeśli nie odczuwamy żadnych dolegliwości bólowych ze strony jamy ustnej. U osób chorych na cukrzycę, zalecane są wizyty kontrolne co 3 miesiące. Dentysta nie tylko sprawdzi, czy zębów nie zaatakowała próchnica, ale również profesjonalnie oczyści przestrzenie, do których sami nie jesteśmy w stanie dotrzeć.
Może również zastosować miejscowo środki odkażające i znieczulające, które wyciszą stan zapalny i poprawią stan naszych dziąseł (np. Alveogyl). W poważniejszych przypadkach, lekarz dentysta może skierować nas do specjalisty od chorób błony śluzowej i przyzębia – periodontologa.
- Periodontologia współczesna pod redakcją prof. dr hab. Renaty Górskiej i prof. dr hab. Tomasza Konopki
- Efficacy of periodontal treatment on glycaemic control in diabetic patients: A meta-analysis of interventional studies. Darre L i wsp. 2008
- Periodontal disease and incident type 2 diabetes: results from the First National Health and
Nutrition Examination Survey and its epidemiologic follow-up study. Demmer i wsp. 2008
Autor: lek.dent. Karolin Gawrylczyk
