Zoladek cukrzyca gastropareza

Gastropareza cukrzycowa

Zoladek cukrzyca gastropareza
Gastropareza dotyczy połowy diabetyków, wyrównana glikemii jest kluczem w leczeniu i zapobieganiu temu powikłaniu

Diabetycy częściej skarżą się na problemy związane z przewodem pokarmowym, niż ludzie nie chorujący na cukrzycę. Oczywiście nie każde problemy trawienne są związane ściśle z cukrzycą, jednak choroba ta sprzyja powstawaniu niektórych zaburzeń.

Jak wiadomo, jednym z powikłań cukrzycy jest neuropatia cukrzycowa. Ta z kolei może manifestować się zaburzeniami motoryki (ruchów) żołądka i jelit, co powoduje nieprzyjemne dolegliwości. Nieprawidłowa praca żołądka wywołana cukrzycą zwana jest gastroparezą cukrzycową. Dotyka ona nawet do 50% wszystkich cukrzyków.

Uciążliwym faktem jest zjawisko błędnego koła, które może się wytworzyć – cukrzyca doprowadza do zaburzeń pokarmowych, a te z kolei mogą doprowadzić do nasilenia nieprawidłowych glikemii.

Co to jest gastropareza?

Gastropareza jest to choroba przewlekła, która dotyczy zaburzeń motoryki żołądka. Oznacza to, że żołądek nie kurczy się prawidłowo, co skutkuje problemami z opróżnianiem żołądka – pokarm ma trudności w przemieszczeniu się do dalszego odcinka przewodu pokarmowego, czyli do jelit. Pokarm zalega wtedy w żołądku i powoduje jego nadmierne rozciąganie.

Objawy

Gastropareza cechuje się różnorodnymi i niecharakterystycznymi objawami. Zaburzenie motoryki żołądka powoduje zaleganie treści pokarmowej nawet do 20 godzin po posiłku. Z tym jest związanych wiele nieprzyjemnych dolegliwości brzusznych. Nagromadzony pokarm rozciąga ścianę żołądka i powstają wtedy ból brzucha (głównie w nadbrzuszu), wzdęcia i wczesne poczucie sytości. Najczęstszymi objawami są nudności i wymioty po spożyciu posiłków. Mogą wystąpić również odbijanie i przykry zapach wydobywający się z ust. Dolegliwości pokarmowe nie występują jednak u wszystkich – ¼ chorych na gastropareze nie doświadcza takich objawów.

Z czasem rozwijania się choroby może dochodzić do spadku masy ciała, niedożywienia, odwodnienia i zaburzeń elektrolitowych. Jest to związane z utrudnieniem wchłaniania substancji odżywczych z pokarmu.

Bardzo ważnym objawem jest występowanie hipoglikemii. Epizody niedocukrzenia bez uchwytnej przyczyny, są właśnie częstym powodem zlecenia badań w kierunku gastroparezy.

Trzeba również zaznaczyć fakt, iż wysokie stężenie glukozy, czyi hiperglikemia (powyżej 200 mg/dL) dodatkowo nasila zaburzenia opróżnienia żołądka. Jest to związane z wpływem hiperglikemii na upośledzenie działania mięśni gładkich, z których składa się żołądek. Najbardziej charakterystyczne jest występowanie niedocukrzeń po śniadaniu – podana insulina już zaczyna działać, a z pokarmu nie zostaje jeszcze wchłonięta glukoza.

Często powyższym objawom towarzyszą dolegliwości związane z neuropatią innych narządów, min. układu krążenia oraz układu moczowo-płciowego.

Przyczyny i czynniki ryzyka

Powstanie gastroparezy ma wiele przyczyn. Jedną z najistotniejszych jest cukrzyca typu 1 i typu 2. Jednak może powstać również z powodu innych chorób. Między innymi zakażenia wirusami EBV, CMV oraz wirusem ospy wietrznej i półpaśca mogą doprowadzić do zachorowania na gastroparezę. Rzadszymi przyczynami omawianego schorzenia są powikłania pooperacyjne, niektóre leki, choroba Parkinsona, twardzina, toczeń układowy, mastocytoza, niedokrwienie jelit, amyloidoza a także zespoły paranowotworowe.

W cukrzycy gastropareza rozwija się na podłożu neuropatii cukrzycowej, a mówiąc dokładniej – tzw. neuropatii autonomicznej. Jak do tego dochodzi? Chorując na cukrzycę, nasz organizm ma tendencję do nieutrzymywania poziomu glukozy we właściwych wartościach – występują stany hiperglikemii, wahania stężeń, a także okresy niedocukrzenia.

Wszystkie te czynniki są niekorzystne dla włókien nerwowych, które ulegają niszczeniu. Dlatego jednym z powikłań cukrzycy jest neuropatia. Czasem destrukcji ulegają włókna odpowiadające za unerwienie żołądka, chodzi tu przede wszystkim o uszkodzenie tzw. nerwu błędnego. W zdrowym organizmie nerw ten kontroluje pracę żółądka i pobudza go do skurczów. Gdy nerwy te zostaną uszkodzone, żołądek zaczyna mieć problemy z prawidłowym skurczem i opróżnianiem z pokarmu. Rozwija się wtedy gastropareza cukrzycowa.

Czynniki sprzyjające rozwojowi gastroparezy cukrzycowej to:

  • starszy wiek,
  • długi okres chorowania na cukrzycę (10-15lat)
  • słabo kontrolowana cukrzyca, z częstymi stanami hiper- lub hipoglikemii,
  • występowanie różnych przewlekłych powikłań cukrzycy,
  • współwystępowanie innych schorzeń sprzyjających rozwojowi gastroparezy (toczeń układowy i inne wymienione powyżej).

Diagnoza

Ze względu na brak charakterystycznych objawów i podobieństwo do różnych chorób, należy przeprowadzić diagnostykę różnicową. Oznacza to wykluczanie innych schorzeń, które dają podobne symptomy. Trzeba uwzględnić między innymi:

  • choroba wrzodowa żołądka i dwunastnicy
  • celiakia
  • zapalenie trzustki
  • refluks dwunastniczo-żołądkowy
  • anoreksja i bulimia
  • dyspepsja czynnościowa
  • wrzodziejące zapalenie jelita grubego i choroba Leśniowskiego Crohna
  • niedoczynność tarczycy
  • i inne.

Aby rozpoznać gastropareze należy:

  • wykazać zwolnienie opróżniania żołądka za pomocą badań obrazowych
  • wykluczyć przyczyny organiczne, przyczyny psychiczne oraz metaboliczne (inne niż cukrzyca).

W tym celu wykorzystuje się szereg badań pomocniczych:

RODZAJ BADANIA OBJAWY W BADANIU OPIS
RTG z podaniem barytuPoszerzenie żołądka, zwolniony przepływ papki barytowejPozwala na ocenę wyglądu światła żołądka, motoryki i czasu opróżniania.Podaje się doustnie papkę z barytem, następnie wykonuje się zdjęcie RTG 
USGRozciągnięcie żołądkaOcenę przeprowadza się po spożyciu posiłku płynnego
Scyntygrafia radioizotopowaOpóźnione opróżnianie żołądka i zaleganie posiłkuZŁOTY STANDARD” w rozpoznawaniu gastroparezy!. Najbardziej przydatne badanie! Polega na spożyciu posiłku do którego dodawany jest pierwiastek „technet 99”. Następnie za pomocą scyntygrafu mierzy się czas opróżnienia żołądka z powyższego posiłku
Testy wydechoweOdpowiednia zawartość specjalnego izotopu węgla w wydychanym powietrzuSzybkie badanie do wstępnej diagnostyki, jednak nie jest ono dokładne. Polega na dodaniu do jedzenia specjalnego izotopu węgla. Następnie mierzy się zawartość tego pierwiastka w wydychanym powietrzu.
Gastroskopiaszukanie przyczyn organicznych w świetle żołądka i dwunastnicy
ElektogastrografiaZaburzenia czynności mioelektrycznejPozwala na ocenę motoryki żołądka
Endoskopia kapsułkowaZmiany w pH żołądkaPołyka się kapsułkę, która rejestruje pomiary zmian pH w przewodzie pokarmowym.

 

Leczenie

Postępowanie terapeutyczne w gastroparezie jest leczeniem objawowym. Za pomocą leków i innych metod działamy w trzech celach- złagodzenia dolegliwości, przywrócenia właściwego odżywienia oraz normalizacja poziomu glukozy we krwi.

Ostatni wymieniony cel uważa się za najistotniejszy, gdyż nieprawidłowe stężenia glukozy stwarzają największe niebezpieczeństwo dla życia i zdrowia. Jeśli chodzi o wykorzystywane metody, leczenie możemy podzielić na trzy filary: dieta, leki farmakologiczne i postępowanie zabiegowe. Ważną kwestią jest także edukacja chorego. Leczenie dopiera się indywidualnie w zależności od stopnia zaawansowania schorzenia i innych czynników. Zazwyczaj łączy się różne metody, chcąc uzyskać jak najlepszy efekt.

Dieta

Głównym założeniem doboru żywienia w omawianej chorobie jest to by posiłki nie nasilały dolegliwości pokarmowych oraz jak najlepiej odżywiały organizm.

Wskazana jest zasada: „częściej ale w mniejszych porcjach”, co najmniej 6 posiłków na dobę. Każdy posiłek powinien być zjadany powoli, przez około pół godziny. Po posiłkach, do dwóch godzin, należy unikać pozycji leżącej. Ważne aby nasza dieta była uboga w tłuszcz i błonnik. Ważna jest również suplementacja witamin i minerałów, szczególnie witaminy B12, a także wapnia, żelaza i witaminy D. Zakazane jest palenie tytoniu. W cięższych przypadkach stosowane są pokarmy w postaci półpłynnej a nawet żywienie pozajelitowe.

Leki

a) LEKI PRZECIWCUKRZYCOWE.

Podstawową kwestią jest modyfikacja leków hipoglikemizujących- insuliny oraz leków doustnych. Trzeba mieć na uwadze, że ze względu na utrudnienie wchłaniania wszelkich substancji, każde leki doustne będą miały obniżone działanie. Z kolei glukoza z pokarmu jest pobierana później niż w przypadku zdrowego żołądka, więc należy dopasować czas działania insuliny do momentu kiedy osiągniemy poposiłkowy wzrost glukozy. Każdą modyfikacje powinien dopasować lekarz.

b) LEKI PROKINETYCZNE.

Są najczęściej używanymi lekami w gastroparezie. Ich działanie polega na pobudzeniu motoryki żołądka, aby pomóc mu opróżnić się z zalegającego pokarmu. Stosuje się:

  • Erytromycyna
  • Metoklopramid
  • Cisaprid

c) LEKI PRZECIWWYTMIOTNE.

Nudności i wymioty są częstym i dokuczliwym objawem gastroparezy, a zatem często zbawienne jest stosowanie właściwych leków zwalczające te symptomy.

  • Ondasetron
  • Granisetron
  • Prochlorperazyna
  • Tietyloperazyna
  • dimenhydrynat

d) LEKI PRZECIWBÓLOWE.

Zastosowanie znalazły między innymi:

  • trójcykliczne leki przeciwdepresyjne
  • gabapentyna i pregabalina (normalnie stosowane w padaczce)

Zabiegi

Gdy nie pomagają wymienione metody, mogą zostać zastosowane zabiegi nieinwazyjne i inwazyjne. Należą do nich:

  • elektryczna stymulacja żołądka,
  • wstrzyknięcie toksyny botulinowej do żołądka
  • rozszerzanie balonowe
  • pyloromiotomia
  • chirurgiczna pyloroplastyka
  • akupunktura.

Zapobieganie

Gastropareza cukrzycowa jest jedną z manifestacji neuropatii cukrzycowej. A więc jest to powikłanie cukrzycy. Chorując na cukrzycę niestety nie da się w 100% zapobiec powikłaniom jednak należy wiedzieć, że nasze postępowanie ma na to ogromny wpływ!

Poprzez dbanie o dietę, ruch i sumienne stosowanie przepisanych leków przeciwcukrzycowych, dajemy ogromny prezent dla naszego organizmu – zapobiegamy, lub przynajmniej bardzo spowalniamy rozwój powikłań chorobowych. Pierwotną przyczyną gastroparezy są nieprawidłowe stężenia glukozy w naszym organizmie. A zatem utrzymując glikemie na właściwym poziomie, dajemy spory wkład w zapobieganiu wystąpieniu omawianej choroby.

Dodaj komentarz

Twój adres e-mail nie zostanie opublikowany.