Typ 1 Typ 2 Wiadomości

Szczepionka BCG zatrzyma rozwój cukrzycy typu 1?

Szczepionka przeciwko gruźlicy BCG
Powtórzona dawka szczepionki przeciwko cukrzycy BCG może zatrzymać rozwój cukrzycy typu 1

Czy szczepionka przeciw gruźlicy jest w stanie zatrzymać autoimmunologiczny atak ciała na komórki własnej trzustki i postęp cukrzycy typu 1? Okazuje się, że może być to możliwe. Badacze z Massachusetts General Hospital Immunobiology Laboratory odkryli bowiem mechanizm, na podstawie którego dwie dawki szczepionki mogłyby przywrócić prawidłową odpowiedź immunologiczną organizmu i zahamować autoagresję. Jaki to mechanizm i czy sprawdzi się on w powstrzymaniu dalszego rozwoju tego typu cukrzycy?

Szczepionka na cukrzycę typu 1 z Gdańska

O szczepionce

Szczepionka BCG została stworzona w XX wieku przez francuskich badaczy – Alberta Calmette’a i Camille’a Guérina, od nazwisk których wywodzi się jej nazwa (BCG – Bacillus Calmette-Guérin). Co ważne, szczepionka BCG jest z powodzeniem stosowana od ponad wieku, a FDA uznaje ją oficjalnie za bezpieczną w stosowaniu.

Choć do tej pory stosowano ją jako szczepionkę przeciw gruźlicy, ostatnio przeprowadzone badania mają szansę rozszerzyć pole jej zastosowania. Okazuje się bowiem, iż BCG ma zdolność hamowania już rozwiniętej cukrzycy typu 1 u myszy oraz przywrócenia prawidłowej odpowiedzi odpornościowej przez komórki beta produkujące insulinę.

Obie te własności sprawiają, że szczepionka BCG może wkrótce zostać wykorzystywana nie tylko w profilaktyce gruźlicy, ale i hamowaniu rozwoju cukrzycy typu 1. Jaki mechanizm odpowiada za te właściwości?

Jak działa szczepionka

Przewodniczący komitetu badawczego, dr Denise Faustman, dyrektor Massachusetts General Hospital Immunobiology Laboratory twierdzi, że efektywność BCG (podawanej cyklicznie) w aspekcie terapii cukrzycy typu 1 polega na jej zdolności do permanentnej indukcji genu odtwarzającego limfocyty Tregultatorowe (Treg). Te zaś są o niezwykle ważne w przebiegu choroby autoimmunologicznej, gdyż odpowiadają za tłumienie zbyt nasilonej lub autoreaktywnej odpowiedzi immunologicznej w sposób swoisty lub nieswoisty, jednak nie wywołując upośledzenia całkowitej odporności.

Krótko mówiąc, limfocyty Tregulatorowe odpowiadają za zachowanie tolerancji immunologicznej i powstrzymanie autoagresji, m.in. na komórki trzustki, jak dzieje się w przebiegu cukrzycy typu 1. Ich odpowiednia ilość zapewnia sprawne funkcjonowanie układu odpornościowego i hamowanie autoimmunologicznego niszczenia tkanek. Zdolność BCG do zwiększania ekspresji genu odpowiedzialnego za produkcję limfocytów Treg  sprawia więc, iż stopniowa destrukcja wysp trzustkowych zostanie istotnie spowolniona lub zahamowana. Należy jednak podać przynajmniej dwie dawki szczepionki, aby tak zadziałała.

Badania w toku

Rola limfocytów Treg w procesie utrzymania prawidłowej odpowiedzi układu immunologicznego jest znana i zgłębiona przez wielu badaczy, jednak do tej pory nikt nie opracował sposobu odtworzenia tych limfocytów i wykorzystania ich do przywrócenia właściwej reakcji immunologicznej i zatrzymania autoagresji. Oczywiście, powyższy mechanizm działania szczepionki musiał w końcu zostać sprawdzony w praktyce.

Zespół dr Faustmana jest pierwszym, któremu udało się wykazać efektywność BCG na myszach z cukrzycą typu 1. Wyniki pracy swojego zespołu miał okazję zaprezentować nas 75. Konferencji Naukowej Amerykańskiego Towarzystwa Diabetologicznego.

1. faza badań klinicznych przeprowadzona przez zespół dr Raustmana, z udziałem ochotników cierpiących na ten rodzaj choroby również okazała się efektywna. W tym przypadku czekamy jednak na wyniki długoterminowe, które przewidywanie pojawią się pod koniec tego roku.

Na dzień dzisiejszy prognozuje się 2. fazę badań klinicznych, która ma obejmować pięcioletnią analizę z udziałem 150 dorosłych ochotników. Jej celem jest wykazanie, czy powtarzalnie podawana szczepionka BCG jest w stanie polepszyć , a nawet cofnąć już zaawansowaną cukrzycę typu 1. Co ciekawe, 2. faza badań ufundowana została całkowicie przez prywatnych filantropów.

Równolegle do zespołu dr Faustmana, badania nad BCG prowadzi również belgijska korporacja Imcyse, która zamierza na terenie Europy opracować szczepionkę dedykowaną specjalnie osobom chorym na cukrzycę typu 1. Wyniki tych działań mają być znane w roku 2018.

Zaprezentowanie tak innowacyjnych możliwości leczenia cukrzycy typu 1. na prestiżowej konferencji naukowej oraz wprowadzenie założeń w drugą fazę badań klinicznych wskazuje na bardzo prawdopodobny sukces badaczy. Miejmy nadzieję, iż szczepionka BCG okaże się efektywna w terapii cukrzycy typu 1., a jednocześnie pozbawiona skutków ubocznych. Na razie musimy jednak uzbroić się w cierpliwość i czekać na publikację długoterminowych wyników przeprowadzonych badań.

Monika Ostrowska

UkończyłaM Wydział Dziennikarstwa i Nauk Politycznych na Uniwersytecie Warszawskim oraz studia podyplomowe w Londynie. Od czasu poślubienia diabetyka typu 1, cukrzyca i jej zagadnienia stały się moją największą pasją. Każdą wolną chwilę spędzam na pogłębianiu wiedzy o biologii cukrzycy.

Uważam, że o cukrzycy mówi się stanowczo za mało, a wiedza o niej powinna być popularyzowana, w zwłaszcza w szkołach. Szczególnie interesują mnie zaganiania z zakresu dietoterapii i dietetyki, a także nowoczesne metody leczenia cukrzycy. Śledzę wszystkie najnowsze doniesienia z zakresu badań nad komórkami macierzystymi, przeszczepami oraz terapiami lekowymi.

W Cukrzyca Polska odpowiadam za wiadomości, zwłaszcza z zakresu cukrzycy typu 1, a także za marketing i komunikację.

W czasie wolnym lubię biegać oraz czytać.

Przejdź do strony z pozostałymi autorami portalu Cukrzyca Polska.

Dodaj komentarz

Twój adres e-mail nie zostanie opublikowany.