Okres wakacji jest niezwykle przyjemnym czasem, jednak w panującym nastroju beztroski łatwo zapomnieć o swoim zdrowiu. Pozostanie w dobrej kondycji pozwoli lepiej cieszyć się wolnym czasem i otaczającym słońcem, dlatego pamiętajmy aby o siebie zadbać. Wakacyjne podróże, oprócz przyjemnej strony, stawiają również specyficzne wymagania, którym należy sprostać. Różne trudności mogą też dotyczyć naszego życia z cukrzycą.
Zatem wspólnie przyjrzyjmy się jak odpowiednio przygotować się do upragnionego urlopu.
Przechowywanie insuliny i leków
Jako, że na czas wyjazdu nie możemy rozstać się z naszą cukrzycą, nie możemy również rozstawać się z naszymi lekami. O ile doustne leki przeciwcukrzycowe nie stawiają specjalnych wymagań co do podróżowania, insulina jest już znacznie bardziej wymagającym towarzyszem podróży. Transport związany jest z narażaniem na zmiany temperatury. Leki insulinowe wymagają przechowywania w odpowiedniej temperaturze, a szczególnie nie znoszą wysokich temperatur. Nieodpowiednie warunki mogą przyczynić się do skrócenia terminy przydatności leku albo nawet spowodować całkowite zepsucie insuliny.
Optymalna temperatura dla insulin mieści się w przedziale od 2 do 7 stopni Celsjusza, zatem najlepsze jest przechowywanie w lodówce. Najgorszy wpływ ma wyższa temperatura, jednak chłód poniżej 2 stopni również może zaszkodzić. Wrażliwość na temperaturę jest uzależniona również od danego preparatu, niektóre rodzaje insulin są w stanie przetrwać w temperaturze pokojowej nawet do miesiąca. Warto zapoznać się z ulotką stosowanego preparatu.
Kolejną ważną rzeczą jest to by unikać promieni słoneczny. Zatem aby odpowiednio zabezpieczyć insulinę, należy na czas podróży przenosić ją w podróżnych lodówkach. Jeśli nie dysponujemy odpowiednią ilością miejsca w bagażu, możemy posłużyć się bardziej mobilnymi rozwiązaniami. Na rynku dostępne są specjalne pokrowce na insulinę, które zapewniają właściwą temperaturę przechowywania. Między innymi takie pokrowce produkuje firma Frio. Wkład ze specjalnymi kryształkami umieszcza się w zimnej wodzie, kryształki zamieniają się w żel, a następnie do pokrowca umieszcza się powyższy wkład wraz z naszą insuliną. Wkład nieprzerwanie chłodzi lek przez okres 2 – 3 dni. Jest to zatem świetnie rozwiązanie by lek mieć zawsze pod ręką w czasie małych i dużych wojaży.
Zapamiętaj:
- Należy przechowywać insulinę w temperaturze 2 – 7 stopni Celsjusza (w lodówce, w pokrowcu chłodzącym) i umieszczać ją z dala od elementu chłodzącego,
- Insulina może ulec nagłej dezaktywacji zarówno w zbyt niskiej temperaturze (poniżej 2 stopni) jak i w zbyt wysokiej (powyżej 30stopni)
- Nie należy używać zamrożonej insuliny, oraz takiej która ma zmienioną barwę i konsystencję
- Data ważności, która widnieje na opakowaniu dotyczy insuliny fabrycznie zamkniętej i przechowywanej w lodówce
- Warto zapoznać się z ulotką dołączoną do preparatu
Podróże samolotem
W związku z chęcią zapewnienia bezpieczeństwa, kontrole na lotniskach bywają bardzo dokładne. Na pokład nie można wnosić np. ostro zakończonych przedmiotów i płynów w opakowaniach powyżej 100ml. Czy zatem nie można wnosić na pokład insuliny z igłami, pomp insulinowych i innych , jeśli nie spełniają one ogólnych norm bezpieczeństwa? Oczywiście można to wszystko mieć przy sobie (a wręcz trzeba!), jednak najpierw należy pamiętać o kilku kwestiach.
Przede wszystkim powinniśmy zabrać ze sobą zaświadczenie lekarskie chorującego na cukrzycę w kilku językach, podpisane przez lekarza. W razie wszelkich wątpliwości podczas kontroli na lotnisku, ten dokument potwierdza konieczność transportowania naszych leków, glukometru itd.
Oto kilka zasad przy podróżach samolotem:
- Posiadanie przy sobie wypomnianego zaświadczenia
- Wszystkie leki i cały osprzęt diabetyka umieszczamy tylko i wyłącznie w bagażu podręcznym. Po pierwsze, by mieć wszystko przy sobie w razie nagłej potrzeby. Po drugie, w lukach bagaży rejestrowanych panuje czasami wysoka temperatura mogąca zaszkodzić np. insulinie.
- To, co powinieneś mieć przy sobie to:
- Insulina wraz z penami (oczywiście tylko jeśli masz ją zaleconą)
- Glukometr
- Paski do glukometru i nakłuwacz
- Osprzęt pomp insulinowych (jeśli używasz pompy insulinowej)
- Glukagon
- Glukoza
- Warto mieć ze sobą kopie recept posiadanych leków.
- Wszystkie środki medyczne powinny być umieszczone w oryginalnych opakowaniach. W razie podróży do USA, na fiołkach insuliny muszą być nadrukowane oryginalne etykiety farmaceutyczne.
- STREFY CZASOWE: Jeśli korzystasz z pompy insulinowej, przy przekraczaniu stref czasowych może być konieczna regulacja pompy. Często również konieczna jest modyfikacja czasu przyjmowania insuliny, leków doustnych oraz spożywania posiłków. Zawsze przed planowaną dalszą podróżą należy skontaktować się ze swoim lekarzem.
W razie jakichkolwiek wątpliwości przed podróżą samolotem, można zadzwonić na infolinię portu lotniczego i poprosić o niezbędne informacje.
Upały i choroby związane z podróżą
Wybierając się do innych krajów, szczególnie tych odległych i tropikalnych, narażeni jesteśmy na odmienny klimat i specyficzne choroby związane z danym miejscem. Nierzadko ma to również wpływ na poziom glukozy we krwi.
Hipoglikemia a upały i ruch
Ciepło zwiększa wrażliwość komórek organizmu na insulinę. Pierwszym problemem więc jest wysoka temperatura. Jest ona groźna dla każdego człowieka jednak ze względu na wpływ na poziom glukozy, diabetycy są nią bardzo wrażliwi. Upał powoduje wahania glikemii. Organizm może reagować skłonnością do wchodzenia w stan hipoglikemii. Zawsze miej przy sobie tabletki z glukozą lub sok czy inny słodki napój, jeśli przebywasz w ciepłym klimacie.
Co więcej, jeśli mamy w planach zwiedzanie, lub ruch i zabawę, to efekt może być podwójny. Ruch, spacer, wielogodzinne chodzenie po muzeach również zwiększa wrażliwość organizmu na insulinę i to do 24h po zakończeniu danej aktywności.
Hiperglikemia
Czasem występuje hiperglikemia. Najważniejszą rzeczą o jakiej musimy pamiętać jest odpowiednie nawadnianie! Powinniśmy spożywać dużo wody! Wpływa ona zbawiennie na wyregulowanie naszego organizmu, szczególnie w gorącym klimacie. Nie zapominajmy również o częstszej kontroli poziomu glikemii.
Zatrucia pokarmowe a hiperglikemia
Podczas egzotycznych wakacji często zdarzają się nam zatrucia pokarmowe. Mają różne podłoża, często są pochodzenia bakteryjnego. Zatrucia te również w istotny sposób zaburzają naszą gospodarkę węglowodanową. Mogą prowadzić do stanu hipoglikemii, odwodnienia a także kwasicy ketonowej, którym powinniśmy przeciwdziałać. Czasami zamiast do hipo-, dochodzi do hiperglikemii, szczególnie gdy dolegliwościom pokarmowym towarzyszy gorączka.
Zaburzenia poziomu cukru oraz kwasica ketonowa wynikają z kilku przyczyn. Infekcje pokarmowe są związane z uogólnionym stresem organizmu. Często współwystępuje również gorączka. Te czynniki (z podkreśleniem istotnego wpływu gorączki!) zwiększają zapotrzebowanie organizmu na insulinę. Trzustka diabetyka nie jest wydolna, a więc nie zwiększa wydzielania insuliny do potrzebnej ilości.
Niedostatek insuliny sprawia, że w naszej krwi wzrasta ilość glukozy (hiperglikemia) oraz uwalniane zostają ciała ketonowe odpowiedzialne za kwasicę ketonową. Kolejnym ważnym aspektem związanym z dolegliwościami pokarmowymi jest fakt nieprzyjmowania pokarmów. Gdy cierpimy z powodu nudności, wymiotów, bólu brzucha i biegunek, nie jemy i nie pijemy. To z kolei z czasem może doprowadzić do niebezpiecznej hipoglikemii. Brak jedzenia również sprzyja pojawianiu się ciał ketonowych. Jak widzimy, kontrola glikemii jest bardzo istotna i czasami konieczna jest modyfikacja dawki insuliny.
Zdarza się, że zatrucie pokarmowe może wprowadzić w naszym organizmie poważne zaburzenia. Jednak nie za każdym razem potrzebujemy hospitalizacji. Każdy diabetyk powinien na zapas spytać swojego lekarza diabetologa jak się zachować w zależności od swojego stanu.
- Bardzo ważna jest wzmożona kontrola glikemii. W czasie zatruć pokarmowych można utrzymywać glikemię nieco wyższą niż normalnie – 100-220mg/dL. Daje ona pewne zabezpieczenie przed wystąpieniem hipoglikemii. Gdy towarzyszy nam gorączka, istnieje zwiększona skłonność do wzrostu poziomu glukozy. Powinniśmy rozważyć wtedy zwiększenie dawki insuliny.
- Kwasica ketonowa – co to jest, objawy, leczenie
- W przypadku biegunki bardzo istotnym działaniem jest nawadnianie. Należy uzupełniać wodę i elektrolity. Jest to również istotne w przypadku gorączki. W cięższych przypadkach niezwłocznie powinniśmy skontaktować się z lekarzem, w celu wprowadzenia odpowiedniego leczenia.
- Przede wszystkim należy dbać o profilaktykę. Znajdując się w odległych krajach, zalecane są ogólne zasady higieny oraz unikanie wody nieznanego pochodzenia.
- Należy dostarczać organizmowi pokarm – lekkostrawne posiłki. Jeśli dolegliwości brzuszne nie pozwalają nam spożyć substancji stałych, powinniśmy przyjmować osłodzoną herbatę – niewielkie porcje co 30-60min.
- Stosowanie leków znoszące objawy- wymioty, bóle brzucha itp. Powinniśmy być ostrożni w stosowaniu leków zwalniających perystaltykę jelit (np. stoperan). Wynika to z tego faktu, iż jeśli zatrucie pokarmowe jest spowodowane np. bakteriami, to powodując zwolnienie perystaltyki jelit, jednocześnie ułatwiamy drobnoustrojom namnażanie się.
- Często konieczne jest zwiększenie dawki insuliny. Zwiększenie dawki musi być stopniowe i znajdować się pod ścisłą kontrolą glikemii. Gdy nie występuje gorączka, czasem zmniejsza się zapotrzebowanie na insulinę. Taki stan występuje rzadko. Jednak gdy wystąpi, należy lekko zredukować dawkę (o 10 – 20%). O szczegóły spytaj swojego lekarza.
- Kiedy niezbędne jest zgłoszenie się o pomoc do szpitala?? Gdy twój stan się pogarsza, jest niestabilny, wszedłeś w stan niebezpiecznych wartości glikemii (hipoglikemia lub poziom glukozy wzrasta do coraz wyższych wartości), nie jesteś w stanie spożywać płynów i widoczne jest coraz większe odwodnienie, oraz gdy pojawiają sie ciała ketonowe w organizmie.
Choroby tropikalne i infekcje
Choroby tropikalne, charakterystyczne dla regionu, w którym się znajdujemy, również nie są obojętne dla przebiegu cukrzycy. Aby chronić się przed tymi chorobami powinniśmy stosować się do profilaktyki chorób zakaźnych zalecanych w danym kraju.
Ogólne mechanizmy zaburzeń węglowodanowych, które towarzyszą wszelkim infekcjom są takie same jak w infekcjach pokarmowych opisanych powyżej.
Oparzenia słoneczne
Słońce jest niezbędne do produkcji witaminy D, witaminy, której niedobór mamy wszyscy, a która to witamina między innymi chroni przed rakiem i poprawia wrażliwość na insulinę. Jej niedobór sprzyja rozwojowi cukrzycy.
Ale z drugiej strony skóra w cukrzycy to bardzo wrażliwy narząd. Jest przesuszona, skłonna do podrażnień,ciężko, może ciężko się goić, zwłaszcza, jeśli choroba nie jest dobrze wyrównana. Słońce może pogłębić te objawy.
Przebywając na słońcu trzeba być szczególnie uważnym. Nie unikaj słońca zupełnie, ale stosuj rozsądnie kremy z filtrem oraz unikaj przebywania w pełnym słońcu między 12.00-14.00.
Nakładaj krem z wysokim filtrem np.30, ale nie stosuj całkowitej blokady typu krem z filtrem 50. Pamiętaj – nie pozwól aby doszło do poparzeń słonecznych. Zwróć uwagę, aby krem chronił nie tylko przeciw promieniom UVA ale i UVB. Nakładaj go regularnie, zwłaszcza po kąpieli. Tutaj umiar i znalezienie złotego środka jest szczególnie ważne, bo i brak słońca i jego nadmiar szkodzą.
Realizowanie recept za granicą
Podróżując za granicę, a szczególnie planując dłuższą podróż, warto być zaopatrzonym w recepty niezbędnych leków. Będąc u lekarza należy poprosić o wystawienie tzw. recepty transgranicznej, która umożliwia jej realizację w każdym państwie członkowskim Unii Europejskiej. W wyglądzie nie różni się niczym, jedynie ma ona określone wymagania dotyczące informacji na niej zawartych.
- imię i nazwisko pacjenta, data urodzenia
- imię i nazwisko lekarza wystawiającego receptę, kwalifikacje zawodowe, dane kontaktowe
- adres miejsca udzielania świadczenia zdrowotnego
- nazwa leku
- postać, dawka, ilość
- sposób dawkowania
- data wystawienia recepty
- własnoręczny podpis lekarza na awersie recepty
Recepta realizowana jest za pełną odpłatnością.
Na takiej recepcie nie można wypisywać leków odurzających/psychotropowych, czyli o tzw. kategorii „Rpw”.
Należy również pamiętać, że dostępność danego leku jest zależna od kraju, a więc możemy otrzymać tylko takie preparaty, które są dopuszczone do sprzedaży w danym państwie.
Mali diabetycy na wakacjach
Zasady dbania o dzieci z cukrzycą podczas wyjazdów są analogiczne do zasad zalecanych u dorosłych opisywanych w tym artykule. Jeśli dziecko wyjeżdża na zorganizowane wakacje bez swoich rodziców, powinno być wcześniej przeszkolone w zakresie czynności związanych z jego chorobą. Musi mieć opanowaną zdolność samokontroli, właściwego spożywania posiłków i brania leków. O cukrzycy i zasadach postępowania należy również poinformować wychowawców, którzy będą sprawować opiekę nad obozem lub kolonią.
Podsumowanie
Na koniec krótkie podsumowanie kwestii, o których musimy pamiętać zanim wybierzemy się w podróż.
|
