W poniedziałek, 16.03.2015, w Warszawie odbyła się debata ‘’Co dalej z cukrzycą’ na temat stanu polskiej diabetologii, zorganizowana przez Kolację na Rzecz Walki z Cukrzycą. Wnioski z debaty są bardzo niepokojące, organizatorzy mówili o naruszaniu praw pacjentów i dyskryminacji osób chorujących na cukrzycę.
Ograniczenie praw osób chorych na cukrzycę oraz rok roczne zmniejszanie funduszy wydawanych na opiekę diabetologiczną choć liczba zachorowań stale rośnie – to zdaniem ekspertów przejaw lekceważenia przez Polskę cukrzycy, która współcześnie stała się już epidemią.
Cukrzyca na świecie
Wedle szacunków Międzynarodowej Federacji Diabetologicznej (IDF) obecnie na świecie żyje już 387 mln ludzi z cukrzycą, a liczba ta ciągle rośnie i w 2030 r. może wynieść 552 mln- argumentował prof. Jacek Sieradzki z Collegium Medicum Uniwersytetu Jagiellońskiego.
Naukowiec podkreślał zagrożenie, jakie niesie ze sobą cukrzyca: prowadzi do ślepoty, amputacji, a nawet śmierci z powodu powikłań sercowo-naczyniowych. Te m.,in. czynniki sprawiły, że ją jako jedyna niezakaźna choroba została uznana przez Organizację Narodów Zjednoczonych za epidemię XXI w.
Cukrzyca w Polsce
Choć w Polsce nie ma rejestru pacjentów chorych na cukrzycę, to z ostatnich wyliczeń wynika, że cierpi na nią 3 mln mieszkańców, z czego ok. 700 tys. nawet o tym nie wie. Ponad 90 proc. pacjentów stanowią chorzy na cukrzycę typu 2, która rozwija się głownie w średnim i starszym wieku. Ten rodzaj choroby w dużym stopniu związany jest z nadwagą i otyłością i siedzącym trybem życia.
Cukrzyca prowadzi do groźnych powikłań i tym samym generuje wysokie koszty ich leczenia. Dlatego tak ważne jest, aby walczyć z chorobą zanim dokona ona spustoszeń w organiźmie. Z powodu stopy cukrzycowej corocznie dokonuje się 15.000 , a 3.000 osób traci wzrok z powodu retinopatii cukrzycowej. Ponadto aż 44 % dializ jest spowodowanych uszkodzeniem nerek przez cukrzycę. Poza tym ryzyko zachorowania na choroby sercowo-naczyniowe zwiększa się 3, 4 razy u diabetyków.
Koszty ekonomiczne cukrzycy
Dr Jerzy Gryglewicz z Uczelni Łazarskiego podkreślił, że cukrzyca generuje duże koszty ekonomiczne i społeczne, ponieważ dotyka mieszkańców w wieku 40-65 lat, czyli wśród osób w wieku produkcyjnym. Wydatki ZUS na świadczenia chorobowe oraz renty z tytułu niezdolności do pracy osób z cukrzycą zostały oszacowane na ponad 800 mln zł, zatem są zaskakująco duże.
Narodowy Fundusz Zdrowia (NFZ) na finansowanie poradni diabetologicznych wydaje jedynie 91 mln, 240 mln pochłaniają natomiast koszty szpitalnej terapii. Zdaniem diabetologów, większości przypadków hipoglikemii (niedocukrzeń) wymagających pobytu w szpitalu można by było uniknąć przy dobrym leczeniu ambulatoryjnym. Na świecie ponad 90 procent pacjentów z cukrzycą jest leczonych ambulatoryjnie, nie w szpitalnie, co wiąże się z dużą oszczędnością. W Polsce sytuacja jest odwrotna, bo choroba wykrywana jest zbyt późno.
Pakiet onkologiczny kosztem leczenia cukrzyków
Eksperci zauważyli jeszcze inny problem. Mimo, że od stycznia tego roku lekarze POZ nie otrzymują z NFZ tzw. potrójnej stawki kapitacyjnej za każdego pacjenta diabetyka (NFZ zaoszczędził na tym 95 mln złotych), to fundusz nie wdrożył w to miejsce innego mechanizmu „motywującego” lekarzy do wykrywania cukrzycy. Diabetolodzy przypuszczają, że kwota 95 mln zł została przesunięta na inne zadania, być może pakiet onkologiczny. Zdaniem Doroty Karkowskiej z UŁ to karygodne i niesprawiedliwe. Pakiet onkologiczny bowiem nie może być tworzony kosztem innych pacjentów.
Eksperci zauważyli ponadto dyskryminację diabetyków w kwestiach dostępności do rehabilitacji i nowoczesnych leków przeciwcukrzycowych.
Dyskryminacja cukrzycy widoczna jest ponadto bierności funduszu. Nie powstał dotąd żaden strategiczny dokument wskazujący kierunki zmian jak np. w onkologii (chodzi o Narodowy Program Zwalczania Chorób Nowotworowych ).
Wysokie koszty leków
W Polsce nadal nie są refundowane nowoczesne leki inkretynowe, które są standardem leczenia cukrzycy typu 2 w Europie, i których stosowanie jest zalecone przez Polskie Towarzystwo Diabetologiczne (PTD). Jednak miesięczna kuracja kosztuje w granicach 500 PLN, co oznacza, że adekwatne leczenie otrzymują tylko najzamożniejsi, których na nie stać. Jest to działanie dyskryminujące i naruszające prawa pacjentów.
W przypadku cukrzycy typu 1 koszty insulin do pomp są równie dużym obciążeniem.
Szkoły niechętne dzieciom z cukrzycą
Kolejnym problemem są szkoły i inne placówki oświatowe, które boją się dzieci chorych na cukrzycę. Choć zgodnie z prawem, dyrektorzy szkół i przedszkoli są obowiązani zapewnić szkolenia i właściwą opiekę dzieciom przewlekle chorym, to w rzeczywistości próbują się ich pozbyć. Powodem są tego braki kadrowe, brak szkoleń oraz koszty utrzymania higienistki czy pielęgniarki szkolnej.
Braki kadrowe
Również brakuje dobrze wyszkolonej kadry medycznej. W Polsce mamy tylko 800 diabetologów, a potrzeba minimum 3.000, brakuje edukatorów i pielęgniarek diabetologicznych. A edukacja w cukrzycy jest niezbędna aby pacjent mógł właściwie kontrolować chorobę.
Co więcej, pacjenci skarżą się, ze ciężko dostać się do lekarza czy uzyskać skierowanie na badania.
Podsumowanie
Debata jasno wykazała, że stan diabetologii w Polsce jest w opłakanym stanie, a nawet narusza konstytucyjne prawa pacjentów. Oszczędność, które stosują władze, tnąc fundusze i domawiając refundacji wracają w ramach kosztów stołecznych oraz kosztów obciążających ZUS. Jest to bardzo krótkowzroczna polityka. Ale jak na razie – brak widoków na jej poprawę.
