W Polsce ponad 23 proc. kobiet i 25 proc. mężczyzn jest otyłych. W krajach zachodnich statystyki są jeszcze bardziej alarmujące. Według danych WHO, w 2025 roku co czwarta osoba na świecie będzie miała nadwagę lub otyłość. Nadmiarowe kilogramy to nie tylko problem estetyczny, ale poważny problem zdrowotny, który może prowadzić do znacznego skrócenia długości życia. Jak podjąć walkę z otyłością i ile będzie ona trwać?
Skąd się bierze otyłość?
Otyłość jest złożonym problemem zdrowotnym, który wynika z wielu czynników. Najczęstszą przyczyną jest długotrwałe zaburzenie bilansu energetycznego, czyli przyjmowanie większej ilości kalorii niż organizm jest w stanie zużyć. Nadmiar kalorii jest magazynowany w postaci tkanki tłuszczowej, co prowadzi do zwiększenia masy ciała.
Jako główną przyczynę otyłości wskazuje się niezdrową dietę, w szczególności spożywanie dużej ilości wysokoprzetworzonej żywności, która jest bogata w cukry proste, tłuszcze nasycone i sól, przy jednoczesnym niewielkim spożyciu błonnika i składników odżywczych.
Kolejną przyczyną otyłości jest brak aktywności fizycznej i siedzący tryb życia: powoduje do zmniejszenie wydatkowania energii i przyspieszanie przybieranie na wadze.
Jednak nie tylko czynniki zewnętrzne mają wpływ na rozwój otyłości. Niekiedy są to równiez czynniki genetyczne, takie jak spowolniony metabolizm, wzmożony apetyt czy skłonność do gromadzenia tkanki tłuszczowej. Niektóre leki, takie jak sterydy czy antydepresanty, także sprzyjają niekontrolowanemu przybieraniu na wadze. Zaburzenia hormonalne związane np. z nieodpowiednią pracą tarczycy, mogą skutkować większą podatnością do rozwijania nadwagi i otyłości.
Z powyższych względów, leczenie otyłości zawsze powinno poprzedzać dokładne zdiagnozowanie przyczyn jej występowania u konkretnego pacjenta. Nierzadko konieczne jest podjęcie leczenia endokrynologicznego lub udanie się na terapię.
Mity o leczeniu otyłości, w które wciąż wierzymy
Jednym z najbardziej krzywdzących mitów na temat otyłości jest to, że jest ona wyłącznie kwestią silnej woli. Tymczasem jest to złożona choroba, na którą wpływ ma wiele czynników, w tym środowisko, genetyka, hormony i psychologia. Redukowanie otyłości wyłącznie do braku silnej woli stygmatyzuje osoby borykające się z tą chorobą.
Kolejnym mitem jest to, że szybkie diety cud istnieją. W dobie celebrytów i influencerów co chwilę słyszy się o kolejnym „magicznym” środku pozwalającym zrzucić nadmiarowe kilogramy. Tymczasem przejście na restrykcyjną dietę redukcyjną czy zażywanie leków bez konsultacji z lekarzem jest niebezpieczne dla zdrowia i może prowadzić do poważnych powikłań.
Następnym mitem jest to, że wyłącznie poprzez aktywność fizyczną jesteśmy w stanie zrzucić nadmiarowe kilogramy. Jest to nieprawda, ponieważ aktywność fizyczna nie zastąpi również zbilansowanej diety i regularnego trybu życia. Ćwiczenia bezwzględnie są konieczne i przyspieszają osiąganie upragnionych efektów, ale jeśli nie będą szły w parze ze zmianami w diecie, rezultaty się nie pojawią.
Ostatnią rzeczą o której warto wspomnieć to to, że często uważa się, że produkty light i fit są zawsze lepsze od tradycyjnych, a osoby chcące schudnąć muszą rezygnować ze wszystkich cukrów. Tymczasem produkty light i fit nierzadko zawierają wiele konserwantów i sztucznych słodzików, które mogą powodować alergie pokarmowe i skórne. Cukier znajduje się np. w owocach, które są pożądane w diecie osób będących na diecie, tylko konieczne jest odpowiednie jej bilansowanie.
Poznaj sprawdzone sposoby na walkę z nadwagą
Podstawowym sposobem powrotu do zdrowia jest przygotowanie profesjonalnego planu leczenia otyłości. W tym celu warto rozważyć spotkanie w poradni leczenia otyłości, której interdyscyplinarny zespół złożony jest ze specjalistów takich dziedzin jak internistyka, dietetyka, psychologia, fizjoterapia, kardiologia itp.
Możliwie szerokie wsparcie osoby z otyłością znacząco zwiększa szansę na sukces i przyspiesza osiąganie kolejnych celów.
Metody leczenia otyłości powinny być dopasowane indywidualnie do potrzeb danej osoby. W tym celu sprawdza się jej tryb życia, sposób pracy, a także codzienny jadłospis. Następnie konieczne jest ustalenie nowej, zbilansowanej diety. Połączenie jej z umiarkowaną, dopasowaną do kondycji organizmu aktywnością fizyczną jest dobrym sposobem na wprowadzenie nowych, zdrowych nawyków.
W niektórych przypadkach wskazane jest wprowadzenie leczenia farmakologicznego, które może pomóc rozwiązać problemy z metabolizmem oraz zmniejszyć łaknienie pacjenta. Jednak leki na otyłość nie są bezwzględnie potrzebne w każdym przypadku. Zazwyczaj traktuje się je jako rozwiązanie, gdy pozostałe metody nie skutkują i jako ostatni rodzaj pomocy przed podjęciem decyzji o endoskopowym leczeniu otyłości.
Walka z otyłością: jak długo trwa powrót do zdrowia?
Czas powrotu do zdrowia po otyłości jest kwestią indywidualną i zależy od wielu czynników. Zalicza się do nich stopień otyłości (im wyższe BMI, tym więcej czasu zazwyczaj potrzebne do powrotu do normalnej masy ciała), wybrany sposób leczenia, indywidualne predyspozycje i motywacja oraz zaangażowanie pacjenta.
Pierwszą fazą jest zazwyczaj szybkie tracenie wagi, nawet kilku kilogramów tygodniowo. Jest to jednak utrata glikogenu i wody, a nie samej tkanki tłuszczowej. Następnie przechodzi się w fazę stabilizacji, w której tempo zrzucania kilogramów znacznie spada. W tym czasie organizm przystosowuje się do nowych nawyków żywieniowych, aktywności fizycznej i nowych zasad.
Ten okres jest zazwyczaj najdłuższy i od tego, w jaki sposób będzie przebiegać, zależy skuteczność leczenia. Istotne jest tutaj nie tyle szybkie tracenie na wadze, co wyrobienie trwałych nawyków, które będą procentować w przyszłości.
Ostatnią fazą jest utrzymywanie wagi. To w tym czasie zdobyta wiedza, umiejętności i nawyki przechodzą największy sprawdzian.
Całość procesu zajmuje zazwyczaj od kilku miesięcy do nawet paru lat. Zdecydowanie jednak w przypadku otyłości można liczyć na duże zmiany już po miesiącu od wdrożenia leczenia, a każdy kolejny przynosi następne pozytywne aspekty: poprawę kondycji, poprawę samopoczucia, zwiększenie motywacji.
