Choć alkohol i cukrzyca nie zawsze idą w parze, my diabetycy od czasu do czasu możemy cieszyć odrobiną alkoholu. Jednak musimy korzystać z niego rozsądnie i być świadomym tego, jak może on na nas oddziaływać.
Uwaga, jeśli cierpisz na dyslipidemię (hipertriglicerydemię), neuropatię lub zapalenie trzustki, a także choroby wątroby, powinieneś całkowicie zrezygnować z alkoholu.
Alkohol wpływa na cukrzycę na wiele sposobów. Jego spożycie zwiększa lub zmniejsza poziom cukru we krwi, a wahania glukozy we krwi utrudniają właściwą kontrolę choroby. Trzeba też liczyć się z tym, że alkohol ma dużo kalorii i jest bardzo tuczący. Powinny o tym pamiętać szczególnie Ci z nas, którzy chcą schudnąć.
Jeśli zaś spożywasz duże ilości alkoholu, wiedz, że grozi ci nie tylko przytycie, ale także znacznie większe ryzyko innych powikłań zdrowotnych.
Nasz przewodnik po alkoholu i cukrzycy pozwoli ci zapoznać się z takimi konsekwencjami picia jak :
- Wahania poziomu cukru i alkoholu we krwi
- Hiperglikemia
- Hipoglikemia
- Przyrost masy ciała
- Powikłania
Limity alkoholu w cukrzycy
Polskie Towarzystwo Diabetologiczne zaleca rezygnację z alkoholu. Dla tych, którzy decydują się na spożycie alkoholu, PTD ustaliło poniższe limity spożycia alkoholu w cukrzycy.
Kogo dotyczy? | Limit dzienny w SJA | Przykład dziennego spożycia |
Kobiety | 2 standardowe jednostki alkoholu | Jedno duże piwo (500ml)lublampka wina (200ml) |
Mężczyźni | 3 standardowe jednostki alkoholu | jedno duże piwo (500ml) oraz 1 małe piwo (330ml)lubpółtorej lampki wina (300ml) |
Standardowa Jednostka Alkoholu to 10g lub 12.5 ml czystego alkoholu etylowego.
Nie spożywaj alkoholu więcej niż 5 razy w tygodniu. Po dniu, w którym spożywasz alkohol bezpiecznie jest zrobić jeden dzień przerwy, tak aby wątroba mogła się zregenerować.
Alkohol i poziom cukru we krwi
Wpływ alkoholu na poziom cukru we krwi jest o wiele bardziej złożony niż zwykłego posiłku. Wiele napojów alkoholowych zawiera węglowodany, które początkowo powodują wzrost cukru we krwi. Jednocześnie alkohol utrudnia wątrobie spełnianie jednej ze swoich ról, którą jest dostawa cukru do krwi. Oznacza to, że kilka godzin po wypiciu alkoholu możesz doświadczyć niższego niż normalnie poziomu cukru do.
Alkohol i hiperglikemia
Napoje alkoholowe różnią się znacznie pod względem tego, o ile podniosą poziom cukru we krwi.
Lager (piwo jasne) ma stosunkowo wysoką zawartość węglowodanów, a więc dwa lub trzy piwa mogą dość znacząco podnieść poziom cukru we krwi. Dodatkowo węglowodany zawarte w piwie działają niezwykle szybko – IG piwa wynosi aż 110 (IG glukozy wynosi 100). Kolorowe drinki, słodkie czerwone wino jak i białe wino również znacząco podniosą glikemię.
Poniższa tabela podsumowuje ilość węglowodanów, kalorii i jednostek alkoholu.
Uwaga: podane wartości są ogólne i będą się równic w zależności od konkretnej marki.
Rodzaj alkoholu | Pojemność | Zawartość alkoholu | Węglowodany | Kalorie | Ilość jednostek |
Porter | 330 | 9.5% | 15g | 224 | 2 |
Piwo jasne | 0,5l | 4-6% | 12-15g | 220 | 1.8-2 |
Wino czerwone | 175ml | 12%-14% | 5g | 150 | 1.7 |
Wódka | 40ml | 40% | 0g | 110 | 1 |
Dżin | 40ml | 40% | 0g | 110 | 1 |
Większe spożycie alkoholu utrudnia też kontrolowanie cukrzycy, a wręcz może sprawić, że w ogóle zapomnisz o zaplanowanych dawkach swoich leków czy iniekcji, możesz też nieprawidłowo ustalić bolusa. A z kolei może skoczyć się hiperglikemią lub hipoglikemią.
Hipoglikemia
Dla każdego, kto zażywa insulinę, pochodne sulfonylomocznika lub glinidy, alkohol oznacza większe ryzyko wystąpienia hipoglikemii.
Alkohol powstrzymuje wątrobę przed stopniowym uwalnianiem glukozy do krwi. Jeśli więc nie jesteś ostrożny, alkohol w połączeniu z insuliną i lekami stymulującymi jej wydzielanie grozi poważnym obniżeniem poziomu glukozy we krwi.
Jeśli wiec zażywasz jeden z tych leków podczas picia alkoholu koniecznie staraj się zachować szczególną ostrożność. Możesz zapobiec epizodom hipoglikemii poprzez dobry posiłek przed piciem oraz przekąski w trakcie picia. Często też badaj stężenie glukozy we krwi glukometrem..
Jeśli piłeś wieczorem, przed snem zjedz spora ilość węglowodanów. Inną opcją jest zmniejszenie dawki insuliny jaką bierzesz przed pójściem spać. Poproś lekarza, aby pomógł ci wybrać najlepszą metodę zapobiegania hipoglikemii nocnej .
Czytaj więcej na temat alkoholu i hipoglikemii
Jaki alkohol w cukrzycy?
Wybieraj wytrawne, czerwone wino, które w niewielkich ilościach dobrze działa na serce i na trawienie, a nie zawiera zbyt wielu kalorii i węglowodanów.
Inną opcją jest drink złożony z porcji wódki lub ginu połączony z napojem dietetycznym (cola lub tonic dietetyczny). Taki drink pity powoli nie doprowadzi do szybkiego upicia i nie zawiera żadnych węglowodanów ani kalorii. Dodatkowo, duża ilość towarzyszącego napoju nawodni, co jest niezwykle ważne w trakcie picia.
Unikaj zaś picia czystego alkoholu w postaci szotów – szubko się upijesz, a wątroba przestanie wydzielać glukagon, co doprowadzi do hipoglikemii. Unikaj też piwa, oraz kolorowych drinków. Wiele z nich zawiera dużo soków owocowych, albo cukru (Mohito). A takie drinki skończą się natychmiastową hiperglikemią.
Unikaj też piwa, chyba że chcesz użyć go jako lek na niedocukrzenie.
Alkohol a odchudzanie
Alkohol ma naprawdę dużo kalorii, jest ich w nim więcej na gram niż w węglowodanach i tylko trochę mniej niż w tłuszczu. Alkohol dostarcza 7kcl na 1g czystego alkoholu. Toteż jeżeli pijesz regularnie, musisz liczyć się z tym, że znacząco przytyjesz.
- 2l piwa (4 kufle lub puszki) zawierają zazwyczaj pomiędzy 800 i 1000 kalorii ( i wysoki indeks glikemiczny)
- 2 średnie lampki wina ( 175 ml każda ) zawierają od 300 do 350 kalorii
Jeśli chcesz schudnąć, powinieneś ograniczyć picie alkoholu do umiarkowanych ilości.
Co więcej, pijąc alkohol tracimy naturalne poczucie sytości, więc jesteśmy w stanie zjeść więcej. Eksperymenty udowodniły, że pojąc wino lub inny alkohol do kolacji, biesiadnicy zjadają więcej, niż wtedy gdy nie towarzyszy im alkohol. Ponadto alkohol pobudza apetyt więc jesteśmy częściej głodni. Alkohol usuwa też hamulce i obniża motywacje, więc łatwiej będzie Ci złamać dietetyczne postanowienia. Wszytko to sprawia, że alkohol nie jest przyjacielem diety.
Powikłania po alkoholu
Umiarkowana ilość alkoholu, o której wspominamy powyżej, czyli na przykład dwa lub trzy kieliszki wina lub dwa do trzech litrów piwa w skali tygodnia, nie powinna znacząco zwiększyć ryzyka długoterminowych powikłań cukrzycy.
Co więcej, badania pokazują, że spożywanie niskiej lub umiarkowanej ilości alkoholu takiego jak wino, wręcz obniża ryzyko chorób serca.
Jednakże trzeba pamiętać, że już większe spożycie alkoholu może prowadzić do zwiększonego ryzyka zapadnięcia na następujące schorzenia :
- Neuropatia
- Impotencja u mężczyzn
- Choroby nerek
- Choroby wątroby
- Zapalenie trzustki
U osób z cukrzycą typu 1 nadmierne spożycie alkoholu może zwiększyć także ryzyko wystąpienia kwasicy ketonowej. Jej wystąpienie jest tym bardziej prawdopodobne, jeśli pominiesz swoje stałe dawki insuliny w celu uniknięcia niedocukrzeń.