Cukrzyca to choroba cywilizacyjna, z którą z roku na rok zmaga się coraz więcej osób. W jej zapobieganiu, a przede wszystkim leczeniu, istotną rolę odgrywa zdrowy styl życia, zbilansowana dieta, regularna aktywność fizyczna a także unikanie wszelkiego rodzaju używek. Palenie jest również bardzo szkodliwe dla zdrowia osób chorych na cukrzycę, powodując zwiększone ryzyko choroby wieńcowej, zawału mięśnia sercowego i udaru. Każdy wypalony papieros zwiększa również ryzyko powikłań choroby związanej z zawyżoną glikemią.
Czy palenie powoduje cukrzycę?
Palenie tytoniu zwiększa ryzyko rozwoju cukrzycy, a u osób z cukrzycą utrudnia kontrolę poziomu cukru we krwi i zwiększa ryzyko powikłań cukrzycy. Badania jednoznacznie wskazują, że palacze są bardziej narażeni na cukrzycę typu 2 niż osoby niepalące, a ilość wypalanych papierosów dziennie oraz czas palenia korelują z ryzykiem zachorowania na cukrzycę. [1] Rzucenie palenia może odwrócić pewne procesy chorobowe spowodowane przez ten nałóg, jednak niektóre zmiany są nieodwracalne.
Jak palenie wpływa na trzustkę?
W organizmie każdego palacza, każdy jeden wypalony papieros wywołuje stan zapalny, który staje się przewlekły. Im dłużej on trwa, tym bardziej szkodzi organizmowi. Palenie papierosów może spodowować przyspieszenie rozwoju przewlekłego zapalenia trzustki, a także zwiększyć ryzyko raka trzustki. Długotrwałe palenie niszczy komórki trzustki, powodując u palaczy predyspozycje do zwłóknienia i zwapnienia trzustki. [2] Te procesy powodują osłabienie funkcjonowania trzustki, skutkującym m.in. obniżeniem produkcji insuliny i enzymów trawiennych.
Nikotyna a insulinooporność
Nikotyna zmniejsza poziom adiponektyny i zwiększa poziom leptyny, które są hormonami wydzielanymi przez tkankę tłuszczową. Adiponektyna działa przeciwzapalnie i zwiększa wrażliwość komórek na insulinę, podczas gdy leptyna ma działanie prozapalne, hamuje apetyt i zwiększa zużycie energii u osób zdrowych. Zaburzenia w wydzielaniu tych hormonów prowadzą do insulinooporności, co zwiększa ryzyko cukrzycy typu 2, nadciśnienia, miażdżycy oraz innych chorób układu sercowo-naczyniowego.
Jak palenie tytoniu wpływa na osoby chore na cukrzycę?
Palenie tytoniu pogarsza sytuację osób już chorujących na cukrzycę. Po pierwsze, utrudnia wyrównanie glikemii, co prowadzi do pogorszenia kontrolowania poziomu cukru we krwi u palących diabetyków w porównaniu do tych, którzy nie palą. Po drugie, palenie zwiększa ryzyko powikłań cukrzycy, takich jak miażdżyca, zakrzepica, nefropatia, retinopatia i neuropatia. Palenie sprzyja procesom zapalnym i stresowi oksydacyjnemu, które prowadzą do uszkodzenia tkanek i narządów, w tym naczyń krwionośnych i nerwów. W konsekwencji palenie przyspiesza rozwój powikłań cukrzycy u osób, które już na nią chorują.
[1] Śliwińska-Mossoń M, Milnerowicz H. The impact of smoking on the development of diabetes and its complications. Diab Vasc Dis Res. 2017 Jul;14(4):265-276.
[2] Larsson SC, Burgess S. Appraising the causal role of smoking in multiple diseases: A systematic review and meta-analysis of Mendelian randomization studies. EBioMedicine. 2022 Aug;82:104154. doi: 10.1016/j.ebiom.2022.104154. Epub 2022 Jul 8. PMID: 35816897; PMCID: PMC9278068.
[3 http://www.archiwum.mz.gov.pl/zdrowie-i-profilaktyka/choroby-cywilizacyjne/cukrzyca/
