Hiperglikemia poranna, czyli przecukrzenie obserwowane tuż po przebudzeniu, bywa czasem zaskoczeniem zwłaszcza dla osób, które dopiero zaczynają „uczyć się” życia z cukrzycą i kobiet z cukrzycą ciążową. Tymczasem wysoki cukier o poranku nie jest zjawiskiem rzadkim. Najważniejsze jest ustalenie przyczyn hiperglikemii, aby spróbować sobie poradzić z tym problemem.
Hiperglikemia na czczo, a tzw. efekt brzasku
Wysoki poziom cukru we krwi o poranku może być związany z pobudzającym nas do aktywności po wybudzeniu wzrostem hormonów stymulujących produkcję glukozy, która ma być paliwem na nadchodzący dzień. Ten naturalny proces nazywany jest efektem bądź zjawiskiem brzasku. Często obserwowany jest u młodych osób z cukrzycą typu 1, dla których okres wzrostu i dojrzewania wiąże się ze wzmożoną produkcją hormonów.
Hiperglikemia o świcie wywołana efektem brzasku może jednak dotyczyć osób chorych na cukrzycę w każdym wieku. Szacuje się, że zjawisko to może występować u od 25 do 50% chorych na cukrzycę typu 1 oraz u od 3 do 50% diabetyków z cukrzycą typu 2. Dlatego kluczową sprawą jest odróżnienie hiperglikemii związanej z efektem brzasku od wzrostu poziomu cukru wywołanego innymi przyczynami.
Specjaliści podpowiadają, że badanie poziomu glukozy przez kilka kolejnych nocy może pomóc prawidłowo rozpoznać przyczynę hiperglikemii o poranku. Jeśli poziom cukru o 3 w nocy okaże się prawidłowy lub wyższy od normy, wysoki poziom glukozy może wiązać się właśnie z działaniem pobudzających hormonów. Jeśli natomiast zaobserwowane zostanie niskie stężenie glukozy, może to świadczyć o pojawieniu się rano przecukrzenia z tzw. odbicia, określanego jako efekt Somogyi.
Więcej na temat hiperglikemii porannej dowiesz się na portalu Biblioteka Diabetyka
Efekt Somogyi, czyli wysoki cukier na czczo jako reakcja na nocną hipoglikemię
Podwyższony poziom cukru na czczo może być również efektem obecności zbyt dużej ilości insuliny we krwi w porze nocnej. Ten stan, prowadzący do hipoglikemii, czyli niedocukrzenia, organizm stara się zbilansować i w reakcji na obniżenie poziomu glukozy, uwalnia hormony, m.in. glukagon, adrenalinę i kortyzol, które mają za zadanie wyrównać glikemię, ale w praktyce często wywołują wzrost stężenia poziomu cukru w godzinach porannych. Następuje wówczas zjawisko odbicia, nazywane fachowo efektem Somogyi, a niekiedy też hiperglikemią reaktywną. Hiperglikemia o poranku, której przyczyną jest zjawisko Somogyi, może wynikać z pominięcia wieczorem posiłku, jego złego składu lub zbyt małej porcji, a także nieodpowiedniej dawki insuliny lub leków przyjętych w godzinach wieczornych.
Wysoki poziom cukru rano – inne częste przyczyny porannej hiperglikemii
Przecukrzenie o poranku może być też rezultatem pominięcia wieczornej dawki insuliny, lub podania za małej dawki, zwłaszcza przy obfitym, tłustym czy bogatym w białka posiłku na kolację. Za hiperglikemię o brzasku może również być odpowiedzialny niewłaściwy dobór rodzaju insuliny bazowej. Przyczyną może być także trwająca infekcja lub stan zapalny.
Niekiedy też powody mogą okazać się bardziej prozaiczne, ale doskonale znane wtajemniczonym w arkana życia z cukrzycą. Hiperglikemię o poranku może spowodować błędny sposób podania insuliny taki jak iniekcja insuliny w nieodpowiednie miejsce (wstrzyknięcie jej np. w zrosty) lub nierozmieszanie roztworu przed jego podaniem. Błędy te mogą skutkować porannym przecukrzeniem, nawet jeśli hormon został podany o właściwej porze i w należytej dawce.
Artykuł promocyjny
ADC-26442
