cukrzyca zmeczenie nocna hipolikemia

Nocna hipoglikemia – niedocukrzenie w nocy

cukrzyca zmeczenie nocna hipolikemia
Nocne hipoglikemie prowadzą do zmęczenia w ciągu dnia, gdyż jakość snu nie pozwala na pełny wypoczynek

Hipoglikemia nocna jest zjawiskiem spadku poziomu glikemii poniżej dopuszczalnych wartości podczas snu. Może dotyczyć każdego typu cukrzycy. Najczęściej występuje u osób stosujących insulinoterapię, choć zdarza się też u osób przyjmujących doustne środki przeciwcukrzycowe stosowane w cukrzycy typu 2. Dotyczmy zarówno dorosłych jak i dzieci.

Należy do najczęstszych ostrych powikłań cukrzycowych, choć wiele osób nie zdaje sobie sprawy z tego, że doświadcza jej podczas snu. Jakie są objawy nocnej hipoglikemii i jak jej zapobiegać?

Objawy nocnej hipoglikemii

Nocna hipoglikemia nie zawsze daje objawy, które powodują wybudzenie. Bardzo często cukrzycy doświadczający tego rodzaju spadku poziomu cukru we krwi pozostają przez cały czas w fazie snu, nie będąc świadomymi, że znajdują się w stanie hipoglikemii.

Obserwując taką osobę można jednak zauważyć charakterystyczne objawy – niespokojny sen, drgawki czy nadmierne pocenie to symptomy, które powinny wzbudzić niepokój u rodziny chorego, która obserwuje go podczas snu.

Niestety, wielu diabetyków “przesypia” fazę niedocukrzenia w nocy. Choć nie doświadczają oni momentów wybudzenia i nie są świadomi, że popadli w hipoglikemię nocną, czują objawy nieefektywnego snu.

Symptomy, które mogą świadczyć o tym, że w nocy doświadczyliśmy spadku cukru we krwi poniżej dopuszczalnej wartości mogą świadczyć takie objawy jak:

  • Ból głowy po przebudzeniu,
  • Duże zmęczenie i niewyspanie,
  • Pamiętanie sennych koszmarów,
  • Zauważenie mokrej od potu i pomiętej pościeli (świadczącej o niespokojnym śnie).
  • Lepka, wilgotna skóra, szczególnie w okolicy karku wskazuje na dużą potliwość w nocy, co również mogło być wywołane hipoglikemią.

Szczególną uwagę na wspomniane objawy powinni zwrócić rodzice małych diabetyków – warto sprawdzać, czy dziecko śpi spokojnie, nie poci się nadmiernie, nie ma drgawek i wilgotnej, lepkiej skóry na karku. Mogłoby to bowiem świadczyć, iż wpadło w stan hipoglikemii podczas snu, z czego oczywiście nie zdaje sobie sprawy.

Objawów wskazujących na hipoglikemię nocną nie należy bagatelizować – jest to groźny i niekorzystny dla organizmu stan.

Należy dojść do przyczyn jej występowania i podjąć działania, które zapobiegną wystąpieniu podobnych epizodów w przyszłości.

Przyczyny nocnej hipoglikemii

Choć nawet pozornie dobrze prowadzona dieta i insulinoterapia nie wyklucza wystąpienia nocnej hipoglikemii, są aspekty, które znacząco zwiększają ryzyko jej występowania u pacjentów chorych na cukrzycę. Należą do nich:

Zbyt wysoki poziom bazowej insuliny

Często nocna hipoglikemia ma podłoże jatrogenne, czyli związane ze stosowaną farmakoterapią. Zbyt duże dawki insuliny będą przyczyniały się do dużego spadku poziomu cukru we krwi, niekiedy do wartości zbyt niskich

Duża aktywność fizyczna w ciągu dnia

Ruch polepsza wrażliwość insulinową i może prowadzić do nocnej hipoglikemii, szczególnie podczas pierwszej nocy po długotrwałej aktywności fizycznej. Poziom cukru we krwi może spaść na długo po zwiększonej dawce ruchu, dlatego należy zawsze zastanowić się, czy danego dnia byliśmy bardziej aktywni niż zwykle i czy może to mieć wpływ na niekontrolowany spadek poziomu cukru we krwi

Nadużywanie alkoholu

Alkohol ma tendencję do początkowego podnoszenia, a następnie gwałtownego obniżania poziomu cukru we krwi. Trudno jest wtedy uregulować glikemię. Co więcej, nawet fakt, iż jest ona wysoka przed snem nie znaczy, ze w ciągu nocy nie spadnie drastycznie w wyniku działania wypitego wcześniej alkoholu

Pominięcie wieczornej przekąski, szczególnie jeśli zwykle była zjadana

Nocna przekąska zawierająca węglowodany ma na celu podniesienie poziomu cukru we krwi przed snem. Jeśli z jakichś powodów zapomnieliśmy, lub celowo pominęliśmy zwykle spożywaną przekąskę, bardzo możliwym jest, że w nocy doświadczymy hipoglikemii

Pominięcie kolacji

Jeśli pominiemy kolację, a mimo to przyjmujemy insulinę według schematu, organizm nie dostanie porcji węglowodanów, które zwykle przyjmował. Insulina obniży i tak już niski poziom cukru we krwi co doprowadzi do znacznej hipoglikemii. Regularność posiłków i ich niepomijanie jest ważnym aspektem zapobiegającym występowaniu nocnej hipoglikemii.

Zmniejszone wydzielanie adrenaliny w nocy

Adrenalina jest hormonem, który w razie potrzeby stymuluje ciało do podniesienia poziomu cukru we krwi. Podczas snu, w stanie wyciszenia, jej aktywność jest mała. Zauważalne u niektórych pacjentów zmniejszone wydzielanie adrenaliny w nocy może wiązać się ze zwiększonym ryzykiem wystąpienia nocnej hipoglikemii

Leczenie nocnej hipoglikemii

Postępowanie przy nocnej hipoglikemii nie różni się znacząco od leczenia tej “zwykłej” występującej w ciągu dnia.

Zaleca się spożycie 10-15g cukru w szybko przyswajalnej postaci (np. Pastylka glukozy, cukierek), a następnie porcję węglowodanów o niższym indeksie glikemicznym (np. kromka chleba), aby zapobiec spadkowi poziomu cukru we krwi w późniejszym czasie.

Warto pamiętać, by taką przekąskę położyć w niedalekiej odległości od łóżka, a nawet pod poduszką – mając pod ręką coś słodkiego będziemy mogli jak najszybciej po to sięgnąć, gdy wybudzimy się (lub ktoś obudzi nas) podczas epizodu nocnej hipoglikemii.

Zapobieganie występowaniu nocnej hipoglikemii

Jak wiadomo, prawidłowa kontrola glikemii powinna prowadzić do unikania występowania zaburzeń poziomu cukru we krwi, a nie leczenia ich skutków. Najłatwiej jest więc zapobiegać wystąpieniu hipoglikemii nocnej zamiast reagować w momencie, gdy już jej doświadczymy.

Niestety, wielu pacjentów jest nieświadoma, że doświadcza hipoglikemii w nocy. Jest to związane m.in. z neuropatią układu autonomicznego i najczęściej występuje u osób z długoletnią cukrzycą.

Dobrym krokiem, który pomoże zapobiegać nocnej hipoglikemii jest pomiar poziomu cukru we krwi bezpośrednio przed pójściem spać. Jeśli już wtedy poziom jest niebezpiecznie niski, prawdopodobieństwo wystąpienia nocnej hipoglikemii jest bardzo prawdopodobne.

Osoby, które przyjmują jedną lub dwie iniekcje insuliny dziennie, powinny przed zaśnięciem utrzymać cukier we krwi na poziomie około 117 mg/dL (6,5 mmol/L ). Powinno to zapobiec wystąpieniu nocnej hipoglikemii.

Warto również sprawdzić, jak kształtuje się u nas poziom cukru we krwi w ciągu całej nocy, jeśli objawy których doświadczamy sugerują nam występowanie nocnej hipoglikemii (choć nie wybudzamy się w nocy). W tym celu dobrze jest zmierzyć glikemię trzy razy – przed pójściem spać, w nocy (około 3 nad ranem) oraz bezpośrednio po obudzeniu. Dzięki temu będziemy mogli ocenić, jak “zachowuje się” nasza glikemia w ciągu całej nocy.

Ważnym krokiem, który pomoże zapobiegać występowaniu nocnej hipoglikemii jest uważne dostosowanie dawek insuliny. Jeśli podejrzewasz u siebie, lub udało Ci się stwierdzić epizody nocnej hipoglikemii, porozmawiaj ze swoim diabetologiem – być może konieczne okaże się zmniejszenie dawek insuliny lub godzin jej wstrzyknięcia.

Zasadna może się też okazać zmiana modelu insulinoterapii. Analogi insulin ludzkich w większym stopniu niż preparaty konwencjonalne odzwierciedlają fizjologiczną insulinemię i zmniejszają ryzyko występowania hipoglikemii.

Rozważ też wprowadzenie nocnej przekąski przed snem – niewielki posiłek dostarczającego węglowodanów podniesie poziom cukru na noc. Powinno to zmniejszyć ryzyko spadku poziomu glukozy we krwi podczas snu poniżej dopuszczalnych wartości.

ZAPOBIEGAJ NOCNEJ HIPOGLIKEMII
  • Upewnij się, że dawka insuliny, którą przyjmujesz nie jest za wysoka
  • Nie wykonuj wyczerpującej aktywności fizycznej, zwłaszcza aerobowej, bezpośrednio przed snem
  • Rozważ zjadanie małej przekąski węglowodanowej przed snem
  • Nie opuszczaj posiłków, szczególnie kolacji
  • Kontroluj glikemię także przed snem

 

Powikłania nocnych hipoglikemii

Częste niedocukrzenie może w konsekwencji prowadzić do uszkodzenia układu nerwowego oraz do zatrzymania krążenia i nagłej śmierci nocnej (syndrom ‘dead in bed’) oraz do nieświadomości hipoglikemii – czyli utraty zdolności spostrzegania objawów nadchodzących niedocukrzeń również w dzień. Takie powikłanie jest bardzo groźne, szczególnie jeśli prowadzimy pojazdy (jest podstawa odebrania prawa jazdy) czy pracujemy z dziećmi.

Częste nocne hipoglikemie mogą również prowadzić do zaburzeń koncentracji i pamięci oraz koordynacji motorycznej. Jakość snu pogarsza się, co wpływa na zmęczenie, nastroje depresyjne i zaburzenia lękowe, dlatego nie należy dopuszczać do epizodów hipoglikemii nocnej.

U osób starszych może wzrosnąć ryzyko udaru.

 

Autorka: Sonia Walla

Dodaj komentarz

Twój adres e-mail nie zostanie opublikowany.