Na początku marca WHO (Światowa Organizacja Zdrowia) wprowadziła wytyczne mające na celu zmniejszenie spożycia cukrów organicznych w diecie. Organizacja potwierdziła wcześniejsze rekomendacji do ograniczenia spożycia cukru do mniej niż 10% zapotrzebowania energetycznego dziennie u dzieci i dorosłych. Organizacja wzywa również do dalszej redukcji spożycia cukru – do poniżej 5% lub około 25 gramów (6 łyżeczki)- gdziekolwiek jest to możliwe.
-Mamy solidne dowody, że zmniejszenie spożycia cukrów prostych do mniej niż 10% całkowitego zużycia energii obniża ryzyko otyłości, cukrzycy typu 2 i próchnicy- mówi dr Francesco Branca, dyrektor Departamentu WHO Żywienia Zdrowia i Rozwoju. Co więcej, mamy mocne podstawy aby podejrzewać, że spożycie mniej niż 5% jest jeszcze bardziej korzystne dla zdrowia.
Cukry organiczne – ukryty wróg
Zalecenia WHO odnoszą się do cukrów dodawanych do jedzenia przez producentów, które występują pod nazwami cukier, dekstroza, sacharoza, syrop fruktozowy, syrop glukozowy i wiele innych nazw, które mogą brzmieć obco dla konsumentów.
10% całkowitego zużycia energii to około 50g czyli 12 łyżeczek cukru, czyli nadal sporo. Dlatego też WHO przekonuje że jeśli możesz, ogranicz tę ilość do maksymalnie 25 g cukru lub 6 łyżeczek.
Wytyczne WHO nie odnoszą się do cukrów zawartych w świeżych owocach i warzywach, czy w mleku, lub naturalnym jogurcie ponieważ nie ma negatywnych skutków spożywania tych składników.
Soki owocowe, dżemy czy słodycze to oczywiste źródło ‘dodawanego’ cukru. Ale cukier jest też oddawany do wędlin, gotowych mięs, pieczywa (również ‘razowego’), gotowych zup, sosów, fast foodów i innych produktów. Na przykład, 1 łyżka keczupu zawiera około 4 gramów (około 1 łyżeczka) cukru. Jedna puszka słodzonej cukrem koli czy innego napoju gazowanego zawiera do 40 gramów (około 10 łyżeczek) cukrów organicznych.
Jak uniknąć cukru dodawanego do jedzenia?
Najlepszą strategią unikania dodatkowego cukru i osiągnięcia zalecanych dawek cukru to przygotowanie posiłków w domu, ze świeżych produktów.
Aby uniknąć dodawanego cukru, pij wodę i niesłodzone herbaty czy kawy, unikaj chleba, gotowych dań, fastfoodów, słodyczy, ciast i bułeczek. Zrezygnuj z dżemów, ogranicz sosy takie jak keczup. Unikaj słodkich bułek, deserów, sklepowych pizz, i dań w słoikach. Zredukuj ilość zjadanych wędlin, zastąp je domowym mięsem. Wyklucz z diety płatki śniadaniowe, jogurty owocowe, soki owocowe.
Uwaga na produkty reklamowane jako produkty ‘light’ czy produkty o obniżonej zwartości tłuszczu – zazwyczaj zawierają zwiększoną ilość cukru oraz emulgatorów.
Jednym słowem – jedz produkty świeże, domowe, nieprzetworzone.
Polska na czele Europy
W Europie u osób dorosłych spożycie cukrów wynosi od około 7-8% całkowitego spożycia energii (w krajach takich jak Węgry i Norwegia) do 16-17% (w krajach takich jak Hiszpania i Wielka Brytania).
Spożycie wzrasta wśród dzieci od około 12% (w krajach takich jak Dania, Słowenia i Szwecja) do prawie 25% (w Portugalii).
W Polsce średnie spożycie cukru wynosi 108 g dziennie, co stanowi 19 % dziennego zapotrzebowania kalorycznego, a to stawia nas w czołówce Europy. Polskie dzieci zjadają go jeszcze więcej niż dorośli.
Ograniczenie cukru do mniej niż 10% całkowitej energii- mocna rekomendacja
Na podstawie najnowszych badań naukowych zaobserwowano, że dorośli, którzy spożywają mniej cukrów organicznych są szczuplejsi. Problemy z otyłością natomiast wynikają z nadmiaru spożywania tych związków. Ponadto dzieci, które piją napoje słodzone cukrem są bardziej narażone na nadwagę, otyłość i próchnicę niż dzieci, które unikają tych produktów.
Dowody przedstawione na podstawie badań są -według WHO-tak silne, że powinny prowadzić do zmian prawnych w wielu krajach, w tym zmian dotyczących obowiązkowych informacji o zawartości cukru oraz ostrzeżeń zdrowotnych, przypominających te umieszczane na wyrobach tytoniowych.
Redukcja cukru do mniej niż 5% całkowitego zużycia energii- warunkowa rekomendacja
Zalecenie ograniczenia spożycia cukrów poniżej 5 % zyskało rekomendację warunkową, gdyż istnieje niewiele badań prowadzonych na dużą skalę, potwierdzających jego skuteczność. Dostępne trzy analizy prowadzono w okresie, gdy dostępność cukru spadła drastycznie z 15 kg na osobę rocznie (przed II wojną światową) do minimalnego na poziomie 0,2 kg na osobę rocznie (w 1946 roku). Ten naturalny eksperyment udowodnił jednak, że ograniczenie spożycia cukrów poniżej 5% całkowitego zużycia energii gwarantuje spadek występowania próchnicy.
Kraje zadecydują samodzielnie czy wprowadzić tę rekomendację czy też nie.
Ostateczne wytyczne WHO opracowało w oparciu o uwagi otrzymane w trakcie konsultacji społecznych (ponad 170 uwag wpłynęło od agencji rządowych, pozarządowych, ONZ, instytucji naukowych, firm przemysłowych) i ocenione fachowym okiem przez ekspertów.
***
Zmniejszenie spożycia cukrów do mniej niż 10% całkowitego dziennego spożycia energii było zalecane przez WHO po raz pierwszy w 1989.
Nowe wytyczne są również częścią strategii WHO dążącej do powstrzymania wzrostu cukrzycy i otyłości oraz zredukowania liczby przedwczesnych zgonów z powodu chorób niezakaźnych o 25% do 2025 roku.
Żródło: WHO calls on countries to reduce sugars intake among adults and children