Spora liczba diabetyków stosuje zastrzyki w walce z chorobą, ta forma terapii cukrzycowej stosowana jest zwłaszcza przez chorych na cukrzycę typu 1, którzy nie korzystają z pomp. Niektórzy diabetycy typu 2 również stosują zastrzyki z insuliny.
Obecnie zastrzyki podaje się je przy użyciu penów insulinowych, chociaż niektórzy pacjenci nadal używają strzykawek.
Również leki inkretynowe, stosowane w cukrzycy typu 2, mogą być aplikowane za pomocą penów.
Dla osób borykających się z cukrzycą typu 1 alternatywą mogą być pompy insulinowe. Są one jednak bardziej kosztowne.
Czy zastrzyki są bolesne?
Nowoczesna technika umożliwiła produkcję bardzo cienkich igieł, co w znacznym stopniu przyczyniło się do zminimalizowania bólu związanego z zastrzykiem.
Niektóre zastrzyki mogą boleć, ale zazwyczaj chorzy nie odczuwają znacznego bólu. Korzystanie z nowoczesnych, cienkich igieł może uchronić przed odczuwaniem niepotrzebnego bólu.
Insulina powinna być w temperaturze pokojowej, a wkłucie wykonane sprawnie i szybko. Nie zmieniaj kąta igły ani nie wykonuj niepotrzebnych ruchów penem, kiedy igła jest w ciele.
Jak wykonać zastrzyk?
Zastrzyki zarówno z insuliny jak i inkretyn należy wstrzyknąć w warstwę miękką tkanki tłuszczowej znajdującą się pod skórą. Ten rodzaj iniekcji to wstrzyknięcie podskórne.
Do niedawna zalecano diabetykom zebranie skóry i tkanki tłuszczowej między palcami i stworzenie górki. Dziś już się od tego odchodzi, zalecając stosowanie krótkich igieł.
Trzeba dobrać taki rozmiar igły, który przenika do tkanki tłuszczowej, nie przebijając jednak mięśni. 4 mm powinny być odpowiednie dla większości pacjentów.
Wstrzyknięcie do mięśnia przyspiesza wchłonięcie leku. W przypadku insuliny takie działanie może prowadzić do wystąpienie hipoglikemii, dlatego należy go unikać.
Zbyt krótka igła z drugiej strony sprawi, że insulina się nie wchłonie.
Miejsca wstrzyknięcia
Cztery główne miejsca robienia zastrzyków to:
- Brzuch (miejsce, w którym insulina wchłania się najszybciej) – dobre miejsce dla insuliny szybkodziałającej i inkretyn
- Ramię (podobnie jak brzuch-tu insulina zacznie działać bardzo szybko) – również dobre miejsce dla insuliny szybkodziałającej i inkretyn
- Uda (wolniejsze przyswajanie leku) – dobre miejsce dla insuliny bazowej
- Pośladki (miejsce, w którym insulina wchłania się najwolniej) – dobre miejsce dla insuliny bazowej
Niektórzy pacjenci mogą również dokonywać zastrzyków w dolną część pleców, pod warunkiem że mają tam warstewkę tkanki tłuszczowej.
Ważne jest, aby nie używać cały czas tego samego miejsca, gdyż może to prowadzić do powikłań, wystąpienia lipohipertrofii (rozrostu podskórnej tkanki tłuszczowej w miejscu wstrzyknięcia).
Lipohipertrofia i lipoatrofia
Rozrost podskórnej tkanki tłuszczowej, czyli lipohipertrofia, jest efektem ubocznym insulinoterapii. Występuje stosunkowo często u osób, które regularnie przyjmują lek. Lipohipertrofia to stan, w którym podskórny tłuszcz pod skórą twardnieje i pęcznieje.Lipoatrofia zaś to stan w którym tkanka tłuszczowa zanika.
Wstrzykiwanie leku do skóry dotkniętej lipohipertrofią wpływa na to, jak insulina się wchłania i może prowadzić do nieplanowanych poziomów glukozy oraz większego ryzyka wystąpienia hipoglikemii.
Lipohipertrofii można zapobiec poprzez używanie nowej igły do każdej iniekcji i regularną zmianę miejsca wstrzyknięcia. Każde “ukłucie” powinno być oddalone o 2,5 cm- 5 cm od punktu, w którym zastrzyk ostatnio został wykonany. Trzeba też upewnić się, że wybrane miejsce nie ma objawów lipohipertrofii.