Stopa cukrzycowa to szerokie pojęcie używane do opisania zespołu objawów, które rozwijają się w stopach jako rezultat cukrzycy.
Mogą to być wrzody, utrata czucia czy deformacje stawów takie jak staw Charcota. Wszystkie postaci problemów ze stopami grożą poważnymi konsekwencjami, włącznie z amputacjami, więc nie wolo ich lekceważyć.
Aby zapobiec amputacjom należy regularnie dbać o stopy, codziennie sprawdzać czy nie pojawiły się ranki lub inne zmiany w wyglądzie stóp.
Jeślim chcesz regularnie otrzymywać newsletter Cukrzyca Polska z praktycznymi poradami, jak radzić sobie z powikłaniami cukrzycy, zapisz się na newsletter.
Jak często występuję problemy ze stopą cukrzycową?
Osoby cierpiące na cukrzycę są dużo bardziej narażone na problemy ze stopami w porównaniu z osobami zdrowymi. Stopa cukrzycowa dotyka od 5% do 15% diabetyków, uważa się, że 70% wszystkich amputacji to amputacje spowodowane stopą cukrzycową.
Stopa cukrzycowa – co to jest?
Stopa cukrzycowa to wiele różnych schorzeń. Najgroźniejsze z nich to:
- Owrzodzenia stóp
- Infekcje i zakażenia ran i skaleczeń
- Utrata czucia w stopach
- Deformacje stóp i staw Charcota
Owrzodzenia stóp oznaczają ubytki skóry na stopie które nie chcą się goić. Mogą być niewielkie i wyglądać niegroźnie, ale otwierają drogę infekcjom i zakażeniom. Zakażenia ran stóp to najczęstsza przyczyna amputacji stóp u diabetyków.
Infekcje i zakażenia mogą również powstać w wyniku innych obrażeń, takich jak skaleczenia czy oparzenia.
Utrata czucia w stopach wynika z uszkodzenia nerwów w stopach. Jeśli nie masz właściwego czucia w stopach nie czujesz jeśli się skaleczysz, upuścisz coś lub włożysz stopy w zbyt gorąca kąpiel się oparzysz.
Staw Charcota to rodzaj deformacji kości stawu i stopy. Jeśli cierpisz neuropatię obwodową przez wiele lat, to możesz być narażony na Staw Charchota.
Objawy
Każda postać skaleczenia czy inny problem w okolicach stopy, to możliwe źródło problemów dla diabetyków.
Typowe objawy to:
- Mrowienia, drętwienia i skurcze stóp – zwłaszcza w nocy
- Brak czucia bólu i temperatury
- Owrzodzenia, trudno gojące się rany
- Łuszczyca i sucha skóra
- Deformacje palców w u stóp i kości stopy
Jeśli zauważysz u siebie jakiekolwiek zmiany w okolicach stop, skontaktuj się ze swoim lekarzem i uzyskaj poradę jak je właściwie leczyć.
Czynniki ryzyka
Głównym czynnikiem ryzyka stopy cukrzycowej jest podwyższony poziom cukru we krwi trwający przez miesiące i lata.
Inne czynniki ryzyka to:
- Neuropatia
- Słabe krążenie
- Palenie papierosów
Inne problemy ze stopami, takie jak odciski, nagniotki, modzele, haluksy, infekcje grzybiczne stóp i paznokci młotkowate palce u nóg, oraz przesuszona skóra zwiększają ryzyko tworzenia się ran, a co za tym idzie wrzodów.
Neuropatia
Neuropatia to jedno z przewlekłych powikłań cukrzycy i oznacza uszkodzenia nerwów, które osłabiają zdolność czucia. Jeśli nie jesteś w stanie odczuwać bólu czy temperatur, istnieje ryzyko że nie poczujesz kiedy się skaleczysz, obetrzesz stopy w niewygodnych butach lub oparzysz się, chodząc po gorącej powierzchni.
Jeśli więc cierpisz na neuropatię i nie masz nawyku codziennego sprawdzania swoich stop, możesz nie zauważyć skaleczenia lub innych zmian. A to zwiększa ryzyko owrzodzeń i zakażeń.
Wiele osób nie wie, że cierpi na neuropatię, dlatego też sprawdzaj swoje stopy codziennie, niezależnie od tego czy została u Ciebie zdiagnozowana neuropatia czy też nie.
W przypadku zaawansowanej neuropatii, Twoje poczucie równowagi może zostać zaburzone, a to z kolei prowadzi do powikłania zwanego stawem Charkota.
Słabe krążenie
Słabe krążenie w stopach oznacza, że do stóp nie odpływa krew, a z nią niezbędne substancje odżywcze i tlen. To z kolei również osłabia i opóźnia gojenie się ran i skaleczeń. Słabe krążenie może być spowodowane miażdżycą i innymi chorobami układu krążenia.
Leczenie stopy cukrzycowej
Ze względu na poważne konsekwencje jakie niesie za sobą stopa cukrzycowa, właściwe i wczesne leczenie wszystkich problemów wynikających ze stopy cukrzycowej jest bardzo istotne.
Leczenie stopy cukrzycowej wymaga czasu i cierpliwości i zależnie od stopnia zaawansowania obejmuje:
- Usuwanie zgrubień i nagniotków
- Antybiotyki w przypadku zakażeń ran
- Gips i chodzenie o kulach w przypadku deformacji stawów
- Chirurgia naczyniowa i zabiegi rewaskularyzacyjne
- Chirurgiczne oczyszczanie owrzodzeń
- Przeszczep skóry
Niektórzy lekarze uważają, że kwas acetylosalicylowy (ASA) czyli aspiryna/polopiryna mogą również pomóc w leczeniu stopy cukrzycowej, gdyż poprawia krążenie. Kwas actylosalicylowy ma wiele skutków ubocznych i może powodować uczulenia, więc nie stosuj go bez porozumienia z lekarzem.
Zapobieganie stopy cukrzycowej
Utrzymanie prawidłowej kontroli poziomu cukru we krwi w ramach norm oraz regularne ćwiczenia fizyczne to najlepsza metoda zapobiegania stopie cukrzycowe.
Regularne ćwiczenia pomagają zapobiegać neuropatii oraz poprawiają krążenie krwi, co jest kluczowe w stopie cukrzycowej.
Jeśli zmiany wynikające ze stopy cukrzycowej są poważne, skonsultuj się z lekarzem, zanim zaczniesz ćwiczyć, gdyż możesz je pogorszyć.
Aby zapobiegać stopie cukrzycowej, codziennie:
- Sprawdzaj swoje stopy, czy nie ma na nich ran
- Myj i dokładnie osuszaj stopy czystym ręcznikiem
- Nawilżaj stopy kremami i balsamami
Jeśli zauważysz u siebie zmiany w stopach lub ranki które nie chcą się zagoić, koniecznie powiedz o tym swojemu lekarzowi.