Cukrzyca znacznie zwiększa ryzyko wystąpienia u mężczyzny zaburzeń erekcji. Szacuje się, że 35-75% mężczyzn z rozpoznaną cukrzycą cierpi na tego typu problemy. Sytuacja ta dotyczy zarówno osób chorujących na cukrzycę typu I jak i typu II.
Częstość rozpoznawania zaburzeń erekcji wzrasta wraz z długością trwania cukrzycy, wiekiem diabetyka, stopniem kontroli cukrzycy oraz w przypadku występowania innych powikłań cukrzycowych.
Czym są zaburzenia erekcji w cukrzycy?
Zaburzeniami erekcji określa się niemożność uzyskania i/lub utrzymania wzwodu umożliwiającego odbycie satysfakcjonującego stosunku płciowego, przez co obniżeniu ulega jakość życia mężczyzny.
Lekarz stwierdzi zaburzenia erekcji jest dolegliwości powtórzą się w co najmniej 25% próbach seksualnych.
Do niedawna do określenia tego typu problemów używano sformułowania „impotencja”, jednakże ze względu na jego pejoratywny wydźwięk, zadecydowano o przyjęciu bardziej neutralnej formy tj. „zaburzenia erekcji” (ang. erectile dysfunction).
Kto jest zagrożony?
Zarówno cukrzyca typu I jak i typu II wiąże się ze zwiększonym ryzykiem rozwoju zaburzeń erekcji. W obu przypadkach dochodzi do rozwoju neuropatii cukrzycowej (uszkodzenia nerwów) oraz mikroangiopatii cukrzycowej (uszkodzenie małych naczyń krwionośnych) mających znaczenie w rozwoju zaburzeń erekcji.
Ryzyko rozwinięcia zaburzeń erekcji jest zbliżone w obydwu typach cukrzycy. Istotne znaczenie mają również współwystępująca otyłość brzuszna, insulinooporność oraz hipogonadyzm (tj. nieprawidłowa funkcja jąder, występująca częściej u diabetyków). Wynikiem hipogonadyzmu jest zaburzona produkcja hormonów płciowych (m.in. testosteronu) oraz plemników.
Objawy zaburzeń erekcji w cukrzycy
Mężczyźni mogą prezentować różnie nasilone postacie zaburzeń erekcji. Mogą to być:
- Całkowita niezdolność uzyskania wzwodu prącia;
- Znaczne wydłużenie czasu niezbędnego do uzyskania erekcji;
- Erekcja krótkotrwała, zanikająca przed uzyskaniem orgazmu;
- Erekcja niecałkowita, zapewniająca twardość członka uniemożliwiającą odbycie satysfakcjonującego stosunku płciowego.
Cukrzyca a zaburzenia erekcji
Cukrzyca, zarówno typu I jak i typu II jest istotnym czynnikiem ryzyka zaburzeń erekcji.
Ryzyko to wzrasta dodatkowo w przypadku cukrzycy nieprawidłowo kontrolowanej, czyli HbA1c (hemoglibina glikowana) utrzymującym się powyżej zalecanych norm. Ponadto ryzyko wzrasta wraz z czasem trwania cukrzycy.
Zaburzenia erekcji u diabetyków pojawiają się 10-15 lat wcześniej w porównaniu z osobami niechorującymi na cukrzycę. U diabetyków zaburzenia erekcji mają ponadto cięższy przebieg i a leki doustne mają mniejszą skuteczność w przypadku diabetyków.
Z tego powodu leki nierzadko muszą być stosowane w maksymalnie dopuszczalnych dawkach.
Czynniki ryzyka zaburzeń erekcji w cukrzycy
Czynniki ryzyka rozwoju zaburzeń erekcji obejmują:
- Cukrzyca i jej powikłania
- Narażenie na nadmierny stres, życie w strachu, nerwowość;
- Liczne choroby współistniejące (np. nadciśnienie tętnicze, hiperlipidemia);
- Nadmierne spożywanie alkoholu;
- Palenie papierosów;
- Stosowanie niektórych leków (np. leki przeciwdepresyjne, leki obniżające ciśnienie tętnicze – β-blokery, diuretyki tiazydowe, spironolakton);
- Otyłość i nadwaga;
- Stan po przebyciu pewnych zabiegów operacyjnych, stan pod radioterapii;
- Zaburzenia endokrynologiczne związane z niskim stężeniem testosteronu we krwi.
Diagnoza zaburzeń erekcji
Zaburzenia erekcji mogą mieć podłoże zarówno psychologiczne jak i medyczne. Z racji tego prócz badań laboratoryjnych zlecanych przez lekarza oraz badania fizykalnego, niezwykle istotna jest szczera rozmowa pacjenta z lekarzem na temat problemów z erekcją.
Mimo, iż problem dotyczy sfery intymnej pewne pytania będą musiały się pojawić. Przykładowo:
- Czy pojawiające się problemy z erekcją uniemożliwiają stosunek seksualny?
- Czy problemy pojawiły się nagle, czy są związane z jakimś traumatycznym przeżyciem?
- Czy pojawiają się niezależne od stosunków seksualnych spontaniczne poranne erekcje?
- Czy występuje ejakulacja?
- Czy odczuwamy spadek libido (popędu seksulanego)?
- Z jaką częstością odbywaliśmy stosunki seksualne przed wystąpieniem problemów?
- Jakie spożywamy leki, jakie przebyliśmy operacje?
Pozostałe elementy procesu diagnostycznego to:
- Badanie lekarskie – przede wszystkim penisa, jąder, czucia skórnego;
- Laboratoryjne badania krwi – m.in. dotyczące stopnia wyrównania cukrzycy (hemoglobina glikowana HbA1c), stężenie testosteronu we krwi;
- Badanie moczu – mogące np. informować o nadmiernym wydalaniu glukozy z moczem;
- Ultrasonografia naczyń krwionośnych doprowadzających krew do prącia;
- Nocny test zaburzeń erekcji – specjalne urządzenie informuje nas o spontanicznych nocnych erekcjach, których jesteśmy nieświadomi; różnicuje podłoże psychologiczne od medycznego;
- Badania obrazowe – np. rezonans magnetyczny.
Leczenie zaburzeń erekcji w cukrzycy
Podstawowe znaczenie w leczeniu zaburzeń erekcji ma korekta dających się modyfikować czynników ryzyka. Należy zatem zredukować masę ciała, wprowadzić w nasz plan dnia regularną aktywność fizyczną, zaprzestać palenia papierosów oraz nadmiernego spożycia alkoholu.
Lekami pierwszego wyboru stosowanymi w przypadku zaburzeń erekcji są tzw. inhibitory fosfodiesterazy 5, tj. sildenafil (Viagra), tadalafil (Cialis), vardenafil (Levitra). Wykazano skuteczność terapeutyczną wszystkich tych preparatów, jednakże u cukrzyków jest ona mniejsza w porównaniu z mężczyznami z zaburzeniami erekcji niechorującymi na cukrzycę.
Do najczęstszych działań niepożądanych tej grupy leków należą bóle głowy (dotyczące nawet >10% osób stosujących te leki), problemy z trawieniem oraz zawroty głowy.
Jeśli wyżej wymienione leki są nieskuteczne, jako terapia drugiego rzutu stosowane są: alprostadil, fentolamina, papaweryna (Papaverinum Hydrochloricum WZF) w postaci iniekcji (zastrzyków) do ciał jamistych prącia lub poprzez cewkę moczową. Metody te są jednak kłopotliwe w zastosowaniu i wiążą się z ryzykiem uszkodzenia struktur prącia.
W przypadku hipogonadyzmu z obniżonym stężeniem testosteronu we krwi stosuje się suplementację tego hormonu.
W łagodnych i umiarkowanych postaciach zaburzeń erekcji skuteczne mogą również być preparaty pochodzenia roślinnego, dostępne bez recepty. Najpopularniejszym spośród nich jest tzw. Penigra. Jest to preparat ziołowy zawierający w swoim składzie: wyciąg suchy z nasion guarany, wyciąg suchy z drewna Ptychopetalum (Muira puama), wyciąg suchy z owoców cytryńca chińskiego (Schisandra chinensis), wyciąg olejowy z owoców palmy sabalowej (Serenoa repens), oraz monometioninian cynku.
Preparaty te stanowią najczęściej uzupełnienie terapii farmakologicznej, same w sobie nie zapewniają uzyskania natychmiastowej erekcji, mogą jednak ułatwić uzyskanie długoterminowej poprawy czynności seksualnych.
W przypadku dominującego podłoża psychologicznego zaburzeń erekcji podstawowe znaczenie ma psychoterapia. W takiej sytuacji terapia często dotyczy obojga partnerów.
Zapobieganie zaburzeniom erekcji w cukrzycy
Podstawowe znaczenie w zapobieganiu wystąpienia zaburzeń erekcji w przypadku gdy chorujemy na cukrzycę (niezależnie od jej typu) ma prawidłowe leczenie cukrzycy. Tylko wówczas jesteśmy w stanie zapobiec jej powikłaniom tj. mikroangiopatii oraz neuropatii, które odgrywają istotną rolę w powstawaniu zaburzeń erekcji.
Istotne znaczenie ma również odpowiednie leczenie schorzeń często współistniejących z cukrzycą, tj. nadciśnienia tętniczego czy też otyłości, które również stanowią niezależne czynniki zaburzeń erekcji.
Prócz farmakoterapii powinniśmy pamiętać również o zmianie stylu życia, polegającej na zaprzestaniu palenia papierosów, nadmiernego spożycia alkoholu, wdrożenie regularnej aktywności fizycznej.
Działania te w przeciwieństwie do leków charakteryzują się brakiem efektów niepożądanych, takich jak chociażby… indukowanie zaburzeń erekcji przez niektóre β-blokery.
Autor: lek. Grzegorz Sławiński
