Neuropatia cukrzycowa

Neuropatia cukrzycowa  czy też polineuropatia cukrzycowa to termin oznaczający uszkodzenie nerwów spowodowane podwyższonym poziomem cukru we krwi. Neuropatia cukrzycowa jest jednym z typowych przewlekłych powikłań cukrzycy i dotyczmy cukrzyków typu 1 jak i cukrzyków typu 2. Mówiąc o neuropatii cukrzycowej mówimy o neuropatii obwodowej.

Neuropatia cukrzycowa jest jedną z najczęstszych komplikacji cukrzycowych i dotyka ponad połowę diabetyków. Najczęściej spowodowana jest zbyt wysokim poziomem glukozy we krwi (hiperglikemią), utrzymującym się przez wiele lat.

Neuropatia cukrzycowa może zaburzyć odczuwanie bólu.
Neuropatia cukrzycowa może zaburzyć odczuwanie bólu.

Neuropatia może prowadzić do wielu bolesnych objawów i uszkadzać wiele organów wewnętrznych. Dlatego też aby zapobiegać jej niezwykle ważna jest właściwa kontrola cukrzycy i utrzymanie HbA1c w ramach zalecanych norm.

Typy neuropatii cukrzycowej

W przypadku neuropatii cukrzycowej, dotyczy uszkodzeniu ulegają nerwy poza nerwami mózgu i kręgosłupa – jest to tak zwana neuropatia obwodowa.

Istnieją wiele rodzajów neuropatii. Najczęściej pojawiają się stopniowo i można nie zauważyć objawów, aż będą one już silnie widoczne. Główne rodzaje neuropatii obwodowej, które dotykają diabetyków, to:

  • Neuropatia czuciowa – gdy dotyczy nerwów czucia bólu, temperatury, odróżniania różnych faktur materiału (często też zwana przez lekarzy i pacjentów polineuropatią cukrzycową)
  • Neuropatia ruchowa – gdy dotyczy nerwów, które kontrolują ruch mięśni
  • Neuropaia autonomiczna – gdy dotyczy nerwów kontrolujące mimowolne czynności narządów wewnętrznych, takich jak serce, układ pokarmowy czy układ moczowy
  • Neuropatia ogniskowa i wieloogniskowa – na przykład zespół cieśni nadgarstka

Neuropatia czuciowa oraz neuropatia ruchowa są nazywane polineuropatią cukrzycową.

Objawy

Objawy neuropatii zależą, od tego które nerwy uległy uszkodzeniu. Najczęściej dotyka nas neuropatia czuciowa

Jednym z najczęstszych objawów neuropatii obwodowej jest utrata czucia w palcach, dłoniach lub stopach. W przypadku zaawansowanej neuropatii, możesz odczuwać ból lub uczucie “palenia” w nogach, stopach czy w rękach. Dzieje się tak zwłaszcza w nocy lub w sytuacjach stresowych.

Jednym z największych zagrożeń związanych z neuropatią jest to, że możesz uszkodzić sobie np. rękę lub nogę i nie odczuwać bólu, nie mieć świadomości tego, że doznałeś np. oparzenia, skręcenia, skaleczenia, ucisku buta. Uszkodzenia stopy u diabetyków mogą zaś prowadzić do wystąpienia tak zwanej stopy cukrzycowej.

Gdy zostaną uszkodzone nerwy układu autonomicznego, który unerwia narządy wewnętrzne, może dojść do problemów z żołądkiem, sercem czy pęcherzem. Ten rodzaj neuropatii dotyczy w szczególności osób żyjących z cukrzycą typu 1 przez wiele lat.

Przyczyny i czynniki ryzyka neuropatii

Neuropatia cukrzycowa jest spowodowana uszkodzeniem małych naczyń krwionośnych, które doprowadzają krew do nerwów. To z kolei powoduje uszkodzenie samych nerwów. Dodatkowo, wysoki poziom cukru we krwi prowadzi do uszkodzenia osłonek nerwów i budowy nerwów.

Najczęstszą przyczyną uszkodzenia małych naczyń krwionośnych, a więc uszkodzenia nerwów, jest zbyt wysoki poziom glukozy we krwi, trwający przez kilka lat.

Badania pokazują również, że istnieją następujące czynniki związane ze zwiększonym ryzykiem choroby nerwów:

  • Wysoki poziom trójglicerydów we krwi
  • Palenie tytoniu
  • Nadmierne spożycie alkoholu

Diagnoza

Neuropatia obwodowa zazwyczaj jest diagnozowana poprzez badanie stóp, podczas którego lekarz sprawdza zdolność odczuwania wrażeń dotykowych w palcach stopy. Zmniejszoną zdolność do rozróżnienia różnych typów odczuć wskazuje na fakt występowania neuropatii.

W przypadku podejrzenia neuropatii autonomicznej należy przeprowadzić dodatkowe, szczegółowe badania w celu zdiagnozowania stopnia uszkodzenia nerwów zaburzające prawidłowe funkcjonowanie narządów.

Jeśli lekarz podejrzewa neuropatię autonomiczną serca, może zlecić EKG a także badanie urządzeniem Proscicard, które analizuje zmienność rytmu serca. W przypadku neuropatii układu pokarmowego wykonuje się kolonoskopię i lub gastroskopię.

Leczenie

Leczenie neuropatii wymaga ścisłej kontroli stężenia glukozy we krwi. Ścisła kontrola poziomu cukru we krwi może również pomóc w zmniejszeniu bólu nerwów.

Utrzymanie prawidłowego poziomu cholesterolu, trójglicerydów i ciśnienia krwi pomoże także w zapobieganiu dalszemu rozwojowi neuropatii. Można to osiągnąć dodatkowo przez utrzymanie zdrowego stylu życia i aktywność fizyczną. Unikaj tez alkoholu i rzuć palenie. Lekarz może tez przepisać tabletki w postaci kwasu α-liponowego (Thiogamma, Neurex) i benfotiaminy. Stosuje się przez około 3 miesiące. Kwas α-liponowy ma silne działanie przeciwutleniacze oraz neuroprotekcyjne – chroni nerwy.

Lekarz może przepisać leki przeciwbólowe w celu łagodzenia objawów bólu i innych niedogodności wynikających z neuropatii. Inna metodą jest akupunktura i fizjoterapia. Regularny, umiarkowany wysiłek fizyczny również pomaga leczyć neuropatię.

Zapobieganie

Najlepszym sposobem, aby zmniejszyć neuropatię jest osiągnięcie i utrzymanie właściwej kontroli poziomu glukozy we krwi i utrzymanie zdrowego stylu życia, który obejmuje: