Polineuropatia jest poważnym problemem, z którym boryka się wielu diabetyków – należy ona do najczęstszych powikłań każdego typu cukrzycy. Polega na uszkodzeniu wielu włókien nerwowych naszego ciała. Jest to bardzo szerokie pojęcie, gdyż występuje pod wieloma postaciami, a zatem daje cały szereg różnych objawów. Może dotyczyć nawet unerwienia różnych narządów wewnętrznych takich jak serce czy organy układu moczowo-płciowego.
- Co to jest polineuropatia cukrzycowa
- Co ro jest neuropatia cukrzycowa
Najczęściej związana jest jednak z czuciem –może występować pod postacią przewlekłych bólów kończyn, uczucia mrowienia jak też osłabienia czucia dotyku, bólu i temperatury. O takiej właśnie postaci najczęściej myślimy mówiąc o polineuropatii cukrzycowej. Zgodnie z powiedzeniem – „lepiej zapobiegać niż leczyć” – ta prawda spełnia się i tutaj. Gdy już wystąpią objawy neuropatii, mamy do dyspozycji kilka metod walki z tym schorzeniem.
Leczenie przyczynowe i objawowe
Leczenie neuropatii cukrzycowej zasadniczo możemy podzielić na dwie grupy – leczenie przyczynowe oraz leczenie objawów. Jako, że główną przyczyną tego schorzenia jest nic innego jak nasza cukrzyca, leczeniem przyczynowym będą działania zmierzające do wyrównania poziomu glikemii. Oprócz tego, inne czynniki takie jak nadciśnienie tętnicze, hipercholesterolemia, palenie tytoniu i alkohol wpływają na rozwój tejże polineuropatii. Zatem w postępowaniu leczniczym będziemy zajmować się również wyeliminowaniem lub zmniejszeniem wymienionych czynników.
W procesie niszczenia włókien nerwowych, kluczową rolę odgrywają procesy z tzw. wolnymi rodnikami. Aby się ich pozbyć, używa się leków farmakologicznych o silnym działaniu antyoksydacyjnym. Najczęściej stosowanymi lekami są: kwas alfa-liponowy i benfotiamina. Ponadto wykazano korzystny wpływ „inhibitorów konwertazy angotensyny” (popularnych leków kardiologicznych), takich jak lisinopril, chinapril i trandolapril.
Jeśli cierpisz na polineuropatię, porozmawiaj z lekarzem na temat możliwości zastosowania takich leków.
Leczenie objawowe
Leczenie objawowe polega przede wszystkim na zwalczaniu bólu. W tym celu stosuje się powszechne leki przeciwbólowe typu Pyralgina, Mefacit i inne. Gdy one nie wystarczają, dużą skuteczność w pokonaniu tego rodzaju bólów mają leki przeciwdepresyjne – najczęściej amitryptylina i imipramina. Z kolei, aby przeciwdziałać nieprzyjemnym odczuciom takim jak np. przewlekłe drętwienia i pieczenia, zażywa się farmaceutyki z grupy leków przeciwpadaczkowych. Tutaj najpowszechniej stosowana jest gabapentyna.
Jeśli jest to możliwe, lekarz powinien również odstawić leki negatywnie wpływające na włókna nerwowe i zastąpić je innymi. Takie leki to np. nitrofurantoina, amiodaron i metronidazol. Oczywiście, czasem korzyści płynące ze stosowania tych leków mogą przewyższać potencjalne ryzyko.
Choć nie istnieją jednoznaczne dane potwierdzające ich skuteczność, zaleca się czasem suplementację witaminy E, B1, B6, B12 i selenu.
Pielęgnacja stóp
Bardzo ważne jest dbanie o właściwą pielęgnacje kończyn, w szczególności stóp. Wyobraźmy sobie bowiem taką sytuacje. Chory cierpi na polineuropatie cukrzycową i ma bardzo osłabione czucie w stopach. Spacerując wpada mu kamień do buta. W związku z powyższym, nie czuje, że coś ma w bucie. Chodzi bez przerwy z tym kamieniem, a ten podstępnie rani jego stopy. Podobna sytuacja się powtarza, a człowiek nawet nie zauważa, że coś się dzieje z jego stopami, bo przecież nic nie boli. Takie i podobne przypadki zdarzają się nierzadko, doprowadzając nawet do powstawania zakażonych ran i owrzodzeń. Powinno się również pamiętać o wygodnym obuwiu!
Rehabilitacja fizjoterapeutyczna
W leczeniu i prewencji neuropatii cukrzycowej znajdują zastosowanie różne metody rehabilitacyjne. Dobierane są one w zależności od typu zaburzeń neuropatycznych.
W polineuropatii ruchowej, uszkodzone są nerwy ruchowe, odpowiedzialne za napięcie naszych mięśni. Jeśli te nerwy nie działają poprawnie, nasze mięśnie słabiej pracują, a to z kolei doprowadza do ich stopniowego zaniku i dalszego osłabienia. Celem rehabilitacji w tym wypadku będzie więc uruchomienie kończy i ich wzmocnienie. Stosuje się różne rodzaje ćwiczeń biernych, wspomaganych i czynnych. Aby poprawić ukrwienie i przewodnictwo nerwowe wykorzystywane są masaże, które przynoszą także korzyści w zwalczaniu bólów.
W zaburzeniach czucia i bólu najczęściej używa się zabiegów fizykoterapeutycznych. Należy wymienić tutaj przezskórną stymulację elektryczną TENS, impulsowe pole magnetyczne i laser biostymulujący.
Akupunktura?
W czasach obecnych panuje wzrost zainteresowania medycyną alternatywną. Granice pomiędzy odległymi krajami się zacierają, coraz bardziej jesteśmy spragnieni egzotyki, a więc również w kwestii zdrowia czerpiemy inspirację od innych kultur. O ile większość metod alternatywnych budzi negatywne emocje w świecie nauki, tak akupunktura zyskuje dużą popularność wśród zachodnich lekarzy. Choć nie jest ona jeszcze w pełni zbadana i wywołuje dyskusje, to istnieje dużo badań wskazujących na jej skuteczność w leczeniu niektórych objawów i schorzeń. Tak samo jest w przypadku leczenia neuropatii cukrzycowej. Część badań donosi o korzyściach w znoszeniu objawów polineuropatii po zastosowaniu akupunktury.
Omawiane schorzenie polega na osłabieniu funkcji nerwów, a akupunktura opiera się właśnie na stymulowaniu odpowiednich zakończeń nerwowych, w założeniu, poprawiając ich działanie. Ma pomóc przede wszystkich w zwalczaniu bólu. Funkcjonują różne rodzaje akupunktury. W przypadku polineuropatii używa się m.in. metody nieco zmodyfikowanej, gdzie do nakłuć igłami dołącza się witaminę B12.
Dlaczego wyrównanie cukrzycy i spadek masy ciała pomaga w leczeniu polineuropatii?
Żeby odpowiedzieć na to pytanie, musimy zrozumieć mechanizm rozwoju polineuropatii cukrzycowej. Po pierwsze, nadmiar glukozy działa bezpośrednio toksycznie na włókna nerwowe i ich osłonki. W przypadku np. mięśni, ilość glukozy, która przenika do wnętrza komórek mięśniowych jest uzależniona od insuliny. Im więcej insuliny, tym więcej glukozy wchodzi do mięśni.
Jeśli chodzi o układ nerwowy, sytuacja wygląda tutaj inaczej. Nie ma regulacji zależnej od insuliny. Ilość wchłanianej glukozy do komórek nerwowych zwiększa się, po prostu, przy wzroście stężenia glukozy we krwi. Cukier ten podlega różnym przemianom w komórkach, i gdy jest go nadmiar, wtedy końcowe produkty tych reakcji odkładają się we włóknach nerwowych oraz w ich osłonkach. Substancje te niszczą nerwy, a to prowadzi do powstania objawów charakterystycznych dla neuropatii.
Po drugie, zbyt wysoka glikemia powoduje, w podobnym mechanizmie, niszczenie małych naczyń krwionośnych. Niektóre z tych naczyń odpowiedzialne są za dostarczanie niezbędnych substancji do nerwów. Tak więc jeśli one cierpią, cierpią również same nerwy.
Jest jeszcze jedna kwestia. Na niszczenie nerwów wpływa również m.in. wzrost stężenia cholesterolu. Zaburzenia gospodarki lipidowej bowiem często współwystępują z cukrzycą.
Znając już mechanizm powstawania polineuropatii, odpowiedź na pierwotne pytanie wydaje się prosta. Dbając o wyrównanie cukrzycy, czyli doprowadzając do utrzymywania stężeń glukozy w granicach normy, chronimy nasze nerwy. Zarówno zapobiegamy wystąpieniu polineuropatii jak i hamujemy jej dalszy rozwój. Oprócz tego, korzysta na tym cały organizm.
A co z tą nadwagą? Wracamy do punktu wyjścia – nadmierna masa ciała wpływa na utrudnione wyrównanie cukrzycy i zwiększoną glikemię. Jest to związane przede wszystkim z tym, że tkanka tłuszczowa wzmaga insulinooporność. Redukując masę ciała, wpływamy również na wyrównanie cholesterolu we krwi. Dbanie o właściwe ustabilizowanie cukrzycy jest więc sprawą kluczową, zarówno w tym, jak i w każdym powikłaniu cukrzycy.
